Şehrengiz-i İstanbul ve Vize (Giriş- inceleme- metin- sözlük)

Abstract

Şehrengizler bir şehrin güzelliklerini ve güzellerini anlatan, genellikle mesnevitarzında yazılmış eserlerdir. Türk edebiyatında ilk örneklerine XVI. yüzyılda rastlananşehrengizler, XVIII. yüzyılda son örneklerini vererek görevini tamamlar.Şehrengizler bahsettikleri şehirler hakkında önemli kültürel ve sosyal bilgileriçerir. Yazıldıkları dönemin dil özelliklerini yansıtır. Davud Kâtib' in Şehrengiz- iİstanbul Ve Vize adlı eseri baştan yirmi altı sayfa eksik olmakla birlikte eldeki varaksayısı 27b ile 58a arasındadır ve 683 beyitten oluşmaktadır. Oldukça hacimli olan eser,Arapça ve Farsça kelimelerle dolu olsa da ağır sayılmayacak akıcı ve anlaşılır bir Türkçeile yazılmıştır. Şair gayet samimi, içten bir dil kullanmış, yaşadıklarını ve hissettikleriniiçtenlikle dile getirmiştir. Şehrengiz- i İstanbul Ve Vize adlı eser bu bakımdansergüzeştnâme özelliği göstermektedir.Şair sevdiği bazı isimleri anmış, onlara övgüler düzmekten de geri kalmamıştır.Davud Kâtib eserinde öncelikle İstanbul ve İstanbul'un güzelliklerinden bahsetmiş,Ayasofya, Yeni Camii, Galata gibi yerlere özellikle yer vermiş, oradan Vize şehrine veÇorlu' ya geçerek gezip gördüklerini anlatmış, Ergene ırmağı kenarlarını tasvir etmiştekrar İstanbul' a dönerek İstanbul'un güzellerini ve güzelliklerini anlatmaya devametmiştir.Eserin dil özellikleri devrini çok iyi yansıtmakta olup kullandığı çoğu deyim vesözler günümüzde geçerliliğini korumaktadır. Eser hakkında genel bilgi verdiktensonra tezimizin asıl konusu olan metin- inceleme- sözlük bölümüne geçilmiştir. Bubölüm kelime grupları, sözcük türleri, söz varlığı, asıl metin ve değerlendirmebölümlerinden oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Davud Kâtib, Şehrengiz, İstanbul, metin, inceleme, sözlük.

Sehrengizs are literory works which is generally written in mesnevi verse formand these works rave about beauties of and in the city. Sehrengizs firstly began to bewritten in XVI. century and comleted its aim giving its final writing in XVIII.Şehrengizs involve vital information in the terms of culture and socialbackground about the cities which are mentioned in it. These literary works reflectthe functions of the language of the era when they were written. The work which isnamed as Istanbul and Vize Sehrengiz was written by Davud the Scribe is comprisedof 27b and 58a lamination with the missing head chapter and 683 couplet. Thisintense work was written in a fluent and comprehensible Turkish language but not ina causticity language despite the fact that it has lots of Arabic and Persian vocabulay.The author used guite intimate and vivid language redacting of his feelings and hislife fairly. The work which is named as Istanbul and Vize Sehrengiz has the feature ofSergüzeştname (Adventure Letters) in the terms of its topic.Author mentioned some valuble names for him and also praised them. Initially,Davud the Scribe emphasized Istanbul and beauties of this city, especially underlinedHagia Sophia, Yeni Cami and Galata referred to places he saw and walked aroundgoing from Istanbul to Vize city and Corlu, described Ergene river vicinity andcontinued mentioning about beauties of and in Istanbul turning back again toIstanbul.This literary work reflects its era vividly and still has been surviving the idiomsand utterances which were used by himself in it. It is going to be handled thatanalyzing text- dictionary section after mentioning general information about thework in this article. The following section is comprised of lexical phraises, rhetoricalfunction, idiomatic, main text and evoluation section.Key words: Davud Kâtib , Şehrengiz, Istanbul, text, analyzing, dictionary