In vitro koşullarda bazı yerel kenevir (Cannabis sativa L.) popülasyonlarının çoğaltımı

Abstract

Kenevir (Cannabis sativa L.), Türkiye'nin 20 ilinde tarla koşullarında yetişen önemli bir tıbbi ve endüstriyel bitkidir. Bu çalışma, In vitro koşullar altında farklı tohum çimlendirme ve rejenerasyon teknikleri kullanılarak gelecekteki In vitro ıslah çalışmalarına zemin hazırlamayı amaçlamıştır. Çalışmada Uşak ve Samsun Vezirköprü Kenevir popülasyonları kullanılmıştır. Her iki kenevir popülasyonu için % 50 ticari çamaşır suyu uygulanmış ve ardından 3×5 dakika steril saf su ile durulama yapılarak yüzey sterilizasyon gerçekleştirilmiştir. Farklı konsantrasyonlarda kontrol, GA3 ve BAP muamelesi ile agarla katılaştırılmış damıtılmış su, MS ve Gamborg B5 ortamı kullanılarak tohumların çimlendirilmesi sağlanmıştır. Sonuç olarak, kontrol olarak kullanılan In vitro ortamlardaki çimlenme oranı uygulamalara göre yetersiz kalmıştır. En iyi tohum çimlenmesi S.Vezirköprü kenevir popülasyonu kullanılarak Gamborg B5 ortamı üzerinde %73,33 ile elde edilmiştir. Bunu takiben agar ile katılaştırılmış damıtılmış su uygulaması ile %63,33 tohum çimlenmesi izlenmiştir. Sürgün rejenerasyonu için eksplantlar, In vitro koşullar altında geliştirilen bitkilerden elde edilmiştir. En iyi sürgün rejenerasyonu %83,33 ile 0,4 mg / l Thidiazuron içeren Gamborg B5 ortamında koltuk altı meristem eksplantından elde edilmiştir. Diğer eksplantlardan kayda değer bir sürgün rejenerasyonu elde edilememiştir. Tüm bitkiler, rejenerasyon ortamında köklenmiştir. Köklenen bitkiler, adaptasyon için kontrollü koşullar altında büyüme odasına aktarılmıştır. Ardından bu bitkiler, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasına başarıyla taşınmıştır. Çalışmada hedeflenen gelecekteki In vitro ıslah çalışmalarının temelini oluşturmak için tohum çimlenmesi ve sürgün rejenerasyonu ile ilgili, kayda değer önemde verilere ulaşılmıştır.

Cannabis (Cannabis sativa L.), is an important medicinal and industrial plant grown under natural conditions in 20 provinces of Turkey. This study aimed to lay the groundwork for future In vitro breeding studies using different seed germination and regeneration techniques under In vitro conditions. Uşak and Samsun Vezirköprü cannabis popülations were used in the study. The surface sterilization of both hemp popülations was achieved using 50% commercial bleach by shaking seeds for 15 minutes, followed by rinsing with sterilized distilled water for 3 × 5 minutes. The seeds were germinated using MS medium (control), different concentrations of GA3 and BAP in MS medium, distilled water solidified with agar, and Gamborg B5 medium solidified with agar. In vitro germination percentage on MS medium used as a control was insufficient compared to the other treatments. The best seed germination (73.33%) was achieved on Gamborg B5 medium using the S.Vezirköprü cannabis popülation. Subsequently, 63.33% seed germination was achieved on the same popülation using distilled water solidified with agar. The explants for shoot regeneration were obtained from the plantlets germinated under In vitro conditions. The best shoot regeneration was obtained from stem node explants in Gamborg B5 medium containing 0.4 mg / l Thidiazuron with 83.33% regeneration percentage. Significant shoot regeneration could not be obtained from other explants. All plants were rooted in the regeneration medium. The rooting plants were transferred to the growth chamber under controlled conditions for adaptation. Thereafter, these plants were successfully transferred to the experimental gardens of the Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, Ankara University. Significant data on seed germination and shoot regeneration were obtained to form the basis of future In vitro breeding research aimed in the study.