Uşak ili ekolojik koşullarında alternatif ekim zamanlarının haşhaşın (Papaver somniferum L.) verim ve verim kriterlerine etkisi

Abstract

Haşhaş (Papaver somniferum L.), Türkiye'de geleneksel olarak yetiştirilen, stratejik ve ekonomik önemi olan bir bitkidir. Bu nedenle haşhaşdan birim alandan maksimum verim elde edebilmek önem arz etmektedir. Bu çalışma, Uşak ili ekolojik koşullarında kışlık ekilişlere alternatif yazlık ekim zamanının haşhaşın verim ve verim kriterlerine etkisini veen uygun ekim zamanının belirlenmesi amacıyla 2017-2018 ve 2018-2019 üretim yıllarında Uşak İli Koyunbeyli köyünde çiftçi tarlasında yürütülmüştür. Çalışmada, Ofis 3 çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre, üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucunda; bitki boyu birinci yıl 34,25-82,70 cm, ikinci yıl33,54-86,20 cm, kapsül eni birinci yıl 15,23-29,97 mm, ikinci yıl 15,10-30,80 mm, kapsül boyu birinci yıl 28,93-50,07 mm, ikinci yıl 28,70-49,30 mm, morfin oranının birinci yıl %1,17-1,45, ikinci yıl %1,07-1,29, dekara kapsül verimi birinci yıl 20,87-105,28 kg/da, ikinci yıl 17,55-107,11 kg/da, dekara tohum verimi birinci yıl 23,00-112,61 kg/da, ikinci yıl19,83-116,78 kg/da arasında bulunmuştur. Çalışmada, bitki boyu, bitki başına kapsül sayısı, kapsül eni, kapsül boyu, tohum verimi ve kapsül verimi yönünden yazlık ekim zamanlarında kışlık ekime göre düşük değerler elde edilmiştir. Fakat kapsüllerden elde edilen morfin oranı yazlık ekimlerde kışlık ekimlere göre daha yüksek olmuştur. Çalışmada, kışlık ekimlerden en iyi sonuçlar elde edilmiştir. Kışlık ekilişlere alternatif olabilecek en uygun yazlık ekim zamanının mümkünolduğunca erken ve 1 Şubat ile 15 Şubat tarihleri arasında yapılması gerekmektedir. Fakat yazlık ekimlerden elde edilen değerlerin kışlık ekimlere göre belirgin bir şekilde düşük olduğu dikkat çekmektedir.

Poppy (Papaver somniferum L.), traditionally grown in Turkey, and has strategic and economic importance. For this reason, it is important to obtain maximum yield from the unit area of poppy. This study was carried out in a farmer's field in the village of Koyunbeyli of Uşak province in 2017-2018 and 2018-2019 production years in order to determine the effect of alternative winter and summer sowing times on yield and yield components of poppy. In the study, Cv. Ofis 3 of poppy was used as material. The experiment was carried out according to the randomized blocks design with three replications. As a result of the research; plant height was ranged first year 34.25-82.70 cm, second year 33.54-86.20 cm, capsule width first year 15.23-29.97 mm, second year 15.10-30.80 mm, capsule length the first year 28.93-50.07 mm, the second year 28.70-49.30 mm, morphine rate first year 1.17%- 1.45%, second year 1.07%-1.29%, capsule yield per decare first year 20.87-105.28 kg/da, second year 17.55-107.11 kg/da, seed yield per decare first year 23.00-112.61 kg/da, second year 19.83-116.78 kg/da was found. In the study, lower values were obtained in terms of plant height, number of capsules per plant, capsule width, capsule length, seed yield and capsule yield in summer sowing times compared to winter sowing. However, the rate ofmorphine obtained from the capsules was higher in summer sowings than winter sowings. In the study, the best results were obtained from winter sowings. The most suitable summer sowing time, which can be an alternative to winter sowing,should be done as early as possible and between 1 February and 15 February. However, it is noteworthy that the values obtained from summer sowings are significantly lower than winter sowings.