Uşak ili'nde haşhaş (Papaver somniferum L.) üretiminde kapsül yanıklığına neden olan fungal etmenlerin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Uşak ili haşhaş üretim alanlarında, haşhaşta kapsül yanıklığına neden olan hastalık etmenlerini tespit etmek, morfolojik ve moleküler yöntemlerle tanılamak ve Uşak'da haşhaş üretim alanlarında en yüksek oranda varlığı saptanan Brachycladium izolatlarına karşı in vitro ve in vivo koşullarda haşhaş çeşitlerinin duyarlılığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Uşak ili ve ilçelerinde 2018 ve 2019 yıllarında yapılan surveylerde 1950 da alanda toplam 5100 adet haşhaş bitkisi incelenerek, hastalıklı bitkilerin kapsül, gövde ve tohum kısmından izolasyon yapılmıştır. İzolasyonlar sonucunda yoğun olarak Brachycladium sp., Alternaria spp., ve Cladosporium izolatları elde edilmiştir. Brachycladium sp. her iki yılda da tarlaların tamamında (% 100) belirlenmiştir. 84 Brachycladium izolatı ile yapılan patojenisite testi sonunda tüm izolatların patojen olduğu saptanmıştır. Patojen izolatlar morfolojik ve moleküler yöntemlerle tanılanmıştır. Etmen ITS5 ve NL4 evrensel primerleri kullanılarak rDNA ITS bölgesi Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile çoğaltılmış, baz dizileri elde edilmiştir. Gen bankası veri tabanından yararlanılarak elde edilen baz dizilerinin BLAST analizi sonucunda % 100 benzerlik ile 25 izolat Brachycladium papaveris olarak tanılanmıştır. B. papaveris'e karşı 14 farklı haşhaş çeşidinde hem in vitro hem de ve in vivo koşullarda yürütülen çeşit reaksiyon çalışmasında, tohum ve fidelerin çimlenme performansı ve fide gelişimine etkisi araştırılmış, hastalıklı haşhaş bitkilerinin farklı kısımlarından elde edilen izolatların, kullanılan çeşitlerde farklı etkiler gösterdiği belirlenmiştir. İn vitro koşullarda yapılan çalışmalarda en tolerant çeşitler Ofis NM, Ofis 1, TMO-1 ve TMO-3 çeşitleri olmuştur. İn vivo koşullarda ise en tolerant çeşitler TMO 2, TMO 1, Ofis NM, Ofis 1, Ofis 96, Ofis 95 ve Ofis NP çeşitleri olarak belirlenmiştir.

This study was carried out in order to determine the disease agents causing capsule blight in popy production areas in Uşak province, to diagnose them by morphological and molecular methods, and to determine the sensitivity of popy varieties in vitro and in vivo against Brachycladium isolates, which have the highest presence in popy production areas in Uşak. In the surveys conducted in Uşak province and its districts in 2018 and 2019, a total of 5100 poppy plants were examined in the area of approximately 1950 da, and isolations were made from the capsule, stem and seeds of the diseased plants. As a result of the isolations, Brachycladium sp., Alternaria spp., and Cladosporium isolates were obtained, respectively. Brachycladium sp. was detected in all fields (100%) in both years. At the end of the pathogenicity test performed with 84 selected Brachycladium isolates, all isolates were found to be pathogenic. Pathogen isolates were identified by morphological and molecular methods. Morphological characterization was confirmed by amplifying ITS region with universal primers ITS5/NL4 in Polymerase chain reaction (PCR). BLAST analysis by using GenBank (NCBI) database indicated that 25 isolates showed 100 % similarity to Brachycladium papaveris. The effect of seed and seedlings on germination performance and seedling development was investigated in a cultivars reaction study conducted against B. papaveris in 14 different poppy varieties in both in vitro and in vivo conditions. It was determined that isolates obtained from different parts of the diseased poppy plants showed different effects on the cultivars used. In studies conducted under in vitro conditions, the most tolerant cultivars were Ofis NM, Ofis 1, TMO-1 and TMO-3. In vivo conditions, the most tolerant cultivars are TMO 2, TMO 1, Ofis NM, Ofis 1, Ofis 96, Ofis 95 and Ofis NP.