Samsun ili Atakum ilçesinde yetişen yenidünya genotiplerinin karakterizasyonu

Abstract

Bu çalışma, Samsun ili Atakum ilçesinde doğal olarak yetişen yenidünya genotiplerinin karakterizasyonu amacıyla 2018 ve 2021 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada meyve ağırlığı 20 g'dan fazla olan 70 yenidünya genotipi incelenmiştir. Araştırmada belirlenen genotiplerde fenolojik, pomolojik ve morfolojik özellikler belirlenmiştir. İncelenen genotiplerde hasad genellikle mayıs ayının son haftası ile haziran ayının 3. haftası arasında yapılmıştır. Araştırma yılları ortalamalarına göre incelenen genotiplerde meyve ağırlığı 20.23-55.59 g, meyve eni 21.55-46.85 mm, meyve boyu 22.67-45.20 mm, meyve şekil indeksi 0.85-1.26, meyve sapı uzunluğu 12.03-47.06 mm, meyve sapı kalınlığı 3.97-10.61 mm, meyve hacmi 11.00-47.00 cm3, tohum sayısı 1.00-5.10 adet, tohum ağırlığı 1.25-5.66 g, salkımdaki meyve sayısı 1.12-12.67 adet, salkım ağırlığı 26.28-425.15 g, tohum hacmi 0.35-4.23 cm3 arasında değişmiştir. Araştırmada meyve eti oranı % 80.30-% 97.00, çekirdek oranı % 30-% 19.7, meyve eti/çekirdek oranı % 4.1-32.5, SÇKM içeriği % 7.00- 18.70, asitlik % 0.20-0.94, pH değeri 2.32-5.06, meyve yaş ağırlığı 35.13-103.76 g, meyve kuru ağırlığı 20.78-85.59 g, toplam kuru madde oranı % 47.25-54.73, yaprak eni 5.41-12.71 cm, yaprak boyu 15.63-41.22 cm, yaprak sapı kalınlığı 3.74-8.00 mm, yaprak sapı uzunluğu 8.87-46.72 mm, yaprak alanı 77.59-312.92 cm2 arasında değişmiştir. Meyve kabuğunun L* değeri 49.30-71.89, a* değeri 29.63-54.03, b* değeri 78.82-99.23, kroma değeri 87.20-111.58, hueo değeri 58.23-71.87 arasında değişmiştir. Meyve etinde L* değeri 25.94-65.12, a* değeri 14.37-36.14, b* değeri 71.59-100.88, kroma değeri 73.84-105.60, hueo değeri 69.17-80.52 arasında değişmiştir. İncelenen genotiplerin meyve kabuk renginin sarımtırak-beyazdan turuncuya değiştiği gözlemlenmiştir. Genellikle genotiplerin meyve kabuğunun kolay soyulduğu saptanmıştır. Ağaç gelişme kuvvetinin genellikle kuvvetli ve orta kuvvetli, ağaç habitusunun dik, yarı dik ve yayvan olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen 2 yıllık ortalamalara göre yapılan 'Tartılı Derecelendirme'ye göre 10, 14, 50, 68 ve 69 nolu toplam 5 yenidünya genotipi ümitvar olarak seçilmiştir.

This study was carried out to characterization of the naturally grown loquat genotypes in the Atakum district of Samsun province during the 2018 and 2021. In the study, 70 loquat genotypes with a fruit weight of more than 20 g were examined. Phenological, pomological and morphological characteristics were determined in the examined genotypes in the study. Harvest was generally done between the last week of May and the third week of June in the examined genotypes. In the examined genotypes according to the averages of the research years, fruit weight ranged from 20.23 g to 55.59 g, fruit width ranged from 21.55 mm to 46.85 mm, fruit length ranged from 22.67 mm to 45.20 mm, fruit stalk length ranged from 12.03 mm to 47.06 mm, fruit stalk thickness ranged from 3.97 mm to 10.61 mm, fruit shape index ranged from 0.85 to 1.26, fruit volume ranged from 11.00 cm3 to 47.00 cm3, seed number varied from 1.00 pieces to 5.10 pieces, seed weight varied from 1.25 g to 5.66 g, number of fruits in cluster ranged from 1.12 pieces to 12.67 pieces, cluster weight ranged from 26.28g 425.15 g, seed volume ranged from 0.35 cm3 to 4.23 cm3. In the research, the fruit pulp ratio varied from 80.30% to 97.00%, seed ratio varied from 30% to 19.7%, the fruit pulp/seed ratio varied from 4.1% to 32.5%, the TSS content varied from 7.00% to 18.70 %, titratable acidity varied from 0.20% to 0.94%, the pH value varied from 2.32 to 5.06, fresh fruit weight varied from 35.13 to 103.76 g, dry fruit weight varied from 20.78 to 85.59 g, total dry matter ratio varied from 47.25 to 54.73%, leaf width varied from 5.41 cm to 12.71 cm, leaf length varied from 15.63 cm to 41.22 cm, petiole thickness varied from 3.74 mm to 8.00 mm, petiole length varied from 8.87 mm to 46.72 mm, leaf area varied from 77.59 cm2 to 312.92 cm2. The L* of the fruit skin varied between 49.30-71.89, a* 29.63-54.03, b* 78.82-99.23, chroma 87.20-111.58, hueo 58.23-71.87. The L* in fruit flesh varied between 25.94-65.12, a* between 14.37-36.14, b* between 71.59-100.88, chroma between 73.84-105.60, hueo between 69.17-80.52. It was observed that the fruit skin color of the examined genotypes changed from yellowish-white to orange. Generally, the fruit skin of the genotypes was easily peeled off. The tree growth vigor was determined as generally strong and moderately strong; the tree habit was determined as upright, semi-upright and spreading. According to the 'Weighing Ranked Method' made according to the 2-year averages obtained values in the study, a total of 5 loquat genotypes, 10, 14, 50, 68 and 69, were selected as promising genotypes.