Fındıkta zararlı olan Palomena prasina L. (Hemiptera: Pentatomidae)'ya karşı farklı tuzak tiplerinin ve bazı entomopatojenlerin etkinliklerinin belirlenmesi

Abstract

Fındık üretim alanlarında her geçen gün artan bir sorun olarak karşımıza çıkan fındık kokarcası, hemen hemen bütün fındık üretim alanlarında yaygın bir şekilde bulunmaktadır. Fındık ihraç eden firmaların özellikle bu zararlının neden olduğu lekeli iç zararından şikâyetçi olmaları ve bu zararlı ile mücadele edilmesi gerektiğini vurgulamaktadırlar. Bu türün fındık üretim alanlarında tespiti darbe yöntemiyle belirlenmektedir. Fakat bu zararlının günün farklı saatlerinde aktif olması nedeniyle bu yöntem sağlıklı çalışmamaktadır. Bu nedenle mücadelede önemli bir durum olan mücadele zamanının belirlenmesi ya da etkili bir tuzak belirleyip kitle yakalama metodunun kullanılması fındık üretimini tehdit eden bu zararlılara karşı önem arz etmektedir. Bu amaçla 3 farklı tuzak tipi (ışık, piramit ve çapraz kanatlı) kullanılmıştır. Çapraz kanatlı tuzak için 8 farklı renk (sarı, beyaz, siyah, pembe, kahverengi, mavi, turuncu ve yeşil) ve piramit tuzak için ise sadece sarı renk denemede kullanılmıştır. Çalışma iki farklı ilçede ve 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çapraz kanatlı tuzaklarda aynı renkler arası mesafe 15 m, farklı renkler arası mesafe ise 5 m olarak ayarlanmıştır. Piramit ve ışık tuzakları arası mesafe 15 metre olarak yerleştirilmiştir. Tuzaklar Mayıs ayının ilk haftasından başlayarak ekim ayının ilk haftasına kadar ortalama 10 günde bir kontrol edilmiştir. Her iki ilçede tuzaklara yakalanan ilk böcekler mayıs ayında olmuş ve en yoğun yakalanma Çarşamba ilçesinde mayıs ayının son haftasında olurken, Atakum ilçesinde haziran ayının son haftasında olmuştur. Her iki ilçede de sarı, beyaz ve yeşil renk çapraz kanatlı tuzaklar Palomena prasina'nın mücadelesinde ümit var olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca tezin bir kısmında entomopatojen fungus ve bakterilerden yararlanılmış olup, bunlar zararlının nimf ve erginlerine laboratuar ve arazi koşullarında denenmiş olup, etkili olanlar zararlının yumurtalarına uygulanmıştır. Laboratuar koşullarında P.prasina nimflerine en etkili olanlar; Fpin 2, Hma 5 ve Akçakoca bakteri izolatları olurken, erginlere en etkili Akçakoca olmuştur. B kür 1/b izolatı nimf ve erginler üzerine en etkili fungus izolatı olmuştur. Anahtar Sözcükler: Palomena prasina, Renk tuzakları, Işık tuzakları, Piramit tuzak, Entomopatojen fungus, Entomopatojen bakteri.

As a growing problem in hazelnut production areas, hazelnut greenshield bug is common in almost all hazelnut production areas. It is suggested that, companies which export hazelnuts complained about the stained internal damage caused by this pest and that this pest should be controlled. The detection of this species in hazelnut production areas is determined by crushing method. However, this method does not work properly because this pest is active at different times of the day. Therefore, determining the control time, which is an important situation in the struggle, or designing an effective trap and use of mass capture method is important against these pests. For this purpose, 3 different types of traps (light, pyramid and cross wings) were used. Eight different colors (yellow, white, black, pink, brown, blue, orange and green) for the cross-wing trap and only yellow for the pyramid trap were used. The study were carried out at two different districts in four replications. In the cross-wing traps, the distance were set as 15m between same colors and 5 m between different colors. The distance between pyramid and light traps were set as 15 m apart. Traps were controlled at an average of every 10 days starting from the first week of May up to the first week of October. The first insects caught in the traps in both districts were in May and the most intense capture was in the last week of May in Çarşamba district and in the last week of June in Atakum district. Yellow, white and green cross-winged traps in both districts appear as hopeful in the control of Palomena prasina. In addition entomopathogenic fungi and bacteria were used as part of the thesis. 4 different bacterial species and 8 fungus species were tested on the pest's nymphs and adults under laboratory and field conditions, and the effective ones were applied to the pest's eggs. The most effective against P.prasina nymphs in laboratory conditions; there were Fpin 2, Hma5 and Akçakoca bacterial isolates. Akçakoca was the most effective for adults.Keywords: Palomena prasina, Color traps, Light traps, Pyramid traps, Entomopathogenic fungi, Entomopathogenic bacteria.