2. ve 3. basamak sağlık kurumlarında görevli uzman doktorların beck anksiyeteskorlarının saptanması

Abstract

Amaç: Sağlık alanında çalışan kişiler duygusal ve fiziksel streslerin etkisi altındadırlar. Bu streslerin sonucunda oluşabilecek en yaygın ruhsal problemlerden biri anksiyetedir ve sağlık çalışanlarında sık görülür. Bu çalışmada, yaşam kalitesini düşüren bu durumun Türkiye'nin çeşitli sağlık kurumlarında çalışan uzman doktorlardaki oranlarını ve bu durumun oluşmasında etkili olabilecek nedenlerin araştırılması planlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma, Nisan 2016 – Ağustos 2016 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığı'nın elektronik posta rehberinde kayıtlı tüm uzman doktorlara çalışmaya katılım davetiyeleri gönderildi. Veri toplanması için elektronik ortamda hazırlanan sosyodemografik veriler ile Beck anksiyete ölçeğinin Türkçe versiyonu anket formu çalışmaya katılmayı kabul eden uzman doktorlar tarafından dolduruldu. Dahil edilme kriterlerini karşılayan uzman doktorların anket verileri SPSS 23 paket programına girilerek istatistiksel analizler yapıldı. Sonuçlar %95 ve %99 güven aralığında, anlamlılık p<0,05 ve p<0,01 düzeyinde değerlendirildi.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 508 uzman doktorun %71,9'u (n=365) erkekti ve yaş ortalaması 37,5 ± 7,2 (en az: 26 – en fazla: 69), ortanca değeri 35 olarak bulundu. Katılımcıların %79,9'u (n=406) evli, %4,9'u (25) boşanmıştı. Katılımcıların %29,1'inde (n=148) sigara, %32,5'inde (n=165) alkol kullanımı vardı. Kronik hastalığı olanların oranı %18,1, düzenli ilaç kullanımı olanların oranı %21,7, ailesinde psikiyatrik hastalık öyküsü olanların oranı ise %14 saptandı. Katılımcıların %55,3'ü (n=281) 2. basamak, %44,7'si (n=227) 3. basamak hastanede çalışmaktaydı. Katılımcıların %55,5'i (n=282) uzman olarak çalışma sürelerinin ilk 5 yılı içerisindeydiler. Haftalık ortalama çalışma saati 47,1 ± 11,2 (en az 25, en fazla 120) olarak saptandı. Katılımcıların Beck anksiyete puan ortalaması 9,6 ± 7,7 (en az 0, en fazla 45), anksiyete yaygınlığı %18,4 saptandı. Beck anksiyete ölçeğine katılımcıların cevaplarına göre en fazla görülen 3 kognitif semptom sırasıyla; sinirlilik, midede hazımsızlık ya da rahatsızlık hissi ve gevşeyememe iken, en fazla görülen 3 somatik semptom sırasıyla; kalp çarpıntısı, korkuya kapılma ve bacaklarda halsizlik, titreme olarak saptanmıştır. Yaş ve uzmanlık süresi ile anksiyete skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif korelasyon saptandı. Sigara kullananlarda anksiyete skorları kullanmayanlardan istatistiksel olarak anlamlı yüksekti (11,4 ± 7,8 ile 8,8 ± 7,5, p<0,01). Çalışmaya 97 (%19,1) acil tıp uzmanı, 82 (%16,1) dahiliye ve pediatri uzmanı, 95 (%18,7) genel cerrahi ve ortopedi uzmanı, 127 (%25) diğer dahili branş uzmanı ve 107 (%21,1) diğer cerrahi branş uzmanı katıldı. Acil tıp uzmanlarının sigara ve alkol tüketme oranı diğer branşlardan anlamlı derecede yüksek bulundu (sırasıyla %40,2 ve %45,4 ile %26,5 ve %29,4). Branşlara göre anksiyete seviyelerinin karşılaştırılmasında en yüksek anksiyete skoru acil tıp uzmanlarında saptandı. Acil tıp uzmanlarının anksiyete skorlarının ortalaması 13,0 ± 9,3 (medyan 11), diğer branşların anksiyete skorlarının ortalaması 8,7 ± 7,0 (medyan 7) saptandı (p<0,01).Sonuç: Uzman doktorlarda anksiyete yaygınlığı topluma göre yüksek olmasına rağmen, 2. ve 3. basamak hastanelerde çalışan uzman doktorlar arasında Beck anksiyete ölçeği puanları arasında bir fark saptanmamıştır. Ancak, bu hastanelerde diğer branş uzman doktorlarına göre acil tıp uzmanlarında daha yüksek anksiyete düzeylerinin saptanmış olması, bu alandaki çalışma koşullarının araştırılması için ve dolayısıyla koruma ve önleme politikaların geliştirilmesinde yönlendirici olabilir.

Aim: People, who works in the healthcare institutions, are under the influence of emotional and physical stress. One of the most common psychological problems that may occur as a result of this stress, is anxiety and it is a frequent problem in healthcare staff. In this study, it is aimed to investigate the rate of incidence of this problem, which reduces the quality of life, among the specialists who work in various healthcare institutions in Turkey and also the reasons which may be effective to arise this problem.Materials and Methods: Within the scope of this study, which is of descriptive and cross-sectional quality, an invitation had been sent out to all specialists who are registered in the e-mail database of the Ministry of Health, for attending the research between the dates of April 2016 – August 2016. With the purpose of collecting data, the questionnaire form, which is prepared as an electronic document and the Turkish version of Beck anxiety scale, was filled by the specialists, who were accepted for attending the research. Statistical analysis has been done by entering the data collected through the questionnaire of the specialists, who fulfill the inclusion criteria, into the packaged software, SPSS23. Results are evaluated considering the confidence interval of 95%-99% and pithiness level as p<0,05 and p<0,01.Results: 71.9% (n=365) of the 508 specialists, who fulfill the inclusion criteria, were male and had an average of age as 37,5 ± 7,2 (minimum 26 – maximum 69) with a median value as 35. 79.9% (n=406) and 4.9% (n=25) of the attenders were married and divorced, respectively. 29.1% (n=148) of the attenders had smoking habits while 32.5% (n=165) of the attenders drink alcohol. It was determined that the rate of the attenders, who have a chronic illness and use drugs regularly, as 18.1% and 21.7%, respectively, while the rate of the attenders, who had family members with a medical history for psychological illnesses, as 14%. 55.3% (n=281) and 44.7% (n=227) of the attenders worked in second and third level health institutes, respectively. 55.5% of the attenders (n=282) were in the first 5-year term of employment as specialist. Weekly working hours of the attenders were determined as 47.1 ± 11.2 (minimum 25 and maximum 120). The average value of Beck anxiety score and prevalence of anxiety of the attenders were obtained as 9.6 ± 7.7 (minimum 0 and maximum 45) and 18.4%, respectively. According to the answers of the attenders to the Beck anxiety inventory, the most seen three cognitive symptoms were determined as nervousness, indigestion, and inconvenience and being unable to relax, respectively, while the most seen three somatic symptoms were determined as tachycardia, being taken to be fear and weakness and shivering on the legs, respectively. A statistically meaningful negative correlation was obtained between the age and the term of employment as specialist and anxiety scores. The anxiety scores of the attendees who had smoking habits were statistically higher than the attenders who had not smoking habits (11.4 ± 7.8 and 8.8 ± 7.5 respectively - p<0,01). With a number of 97 emergency medicine physicians (19.1%), 82 internal medicine specialists and pediatricians (16.1%), 95 general surgeons and orthopedists (18.7%), 127 other internal medicine specialties (25%) and 107 other surgery specialities (21.1%) attended to the research. The rate of the consuming cigarette and alcohol of the emergency medicine specialists were found to be meaningfully higher than that of the other specialties (40.2% - 45.4% and 26.5% - 29.4, respectively). For the comparing of the level of anxiety of the specialists, the highest anxiety score was seen among the emergency medicine physicians. The average value of the anxiety scores of the emergency medicine physicians and the physicians of the other specialties were obtained as 13.0 ± 9.3 (median value as 11) and 8.7 ± 7.0 (median value as 7), respectively (p<0.01).Conclusion: Although prevalence of anxiety among the physicians was relatively higher than that of society, it was not identified a difference between the score of Beck anxiety measure of the physicians who work in the second and third level health institutes. However, the finding of the study, that higher anxiety levels of the emergency medicine physicians in comparison with the physicians of the other specialties in these second and third-level hospitals, would lead for the investigation of working conditions in this field and consequently, developing policies for protection and preventing issues.