The function of cultural norms on eating and drinking practices based on framework of distinction theory in Turkish cinema during the 1980s and 1990s

Abstract

Küreselleşmenin etkisiyle 1980'lerden itibaren yemek konusuna artan ilgininodaklandığı çalışma alanlarından biri yemek tüketim pratikleridir. Yemeğin birtüketim biçimi olarak yaşam tarzını, statüyü ve sınıf aidiyetini temsil ettiğini ifadeeden Bourdieu'nun ayrım kuramı yemek sosyolojisinde değerli bir yöntem halinegelmiştir.Bu tezin odak noktası Türkiye için gerek siyasal değişikliklere sebep olanaskeri darbe gerek ekonomik liberalizasyon ile bir dönüm noktası olan 1980 yılıitibariyle gerçekleşen değişimlerin etkili olduğu alanlardan biri olan yeme içmepratikleridir. Yemek olgusuna Bourdieu'nün ayrım teorisi çerçevesinde yaklaşılantez kapsamında, döneme ait olan filmlerin bir veri kaynağı olarak kullanılabilmesiamaçlanmıştır. Film çalışmalarına göstergebilim metodunu uygulayan Metz'e göre,filmler kurgusal eserler olmasına rağmen anlatı yapılarında kültürel kodlarbarındırmaktadırlar. Bu doğrultuda dönemin filmlerininmetinleri ve görseliçerikleri yapısalcı ve göstergebilim metotlarıyla analiz edilmiştir. 1980li yıllardayemek alışkanlıklarında ortaya çıkan etkilerin 1990lı yıllarda belirginleştiğineyönelik yaklaşımların değerlendirilebilmesi için tez kapsamı 2000 yılına kadargenişletilmiştir.Böylelikle, 1980'ler ve 1990'larda çekilmiş Türk filmleri araştırmaevrenini oluşturmuş ve iki örneklem grubuna ayrılmıştır. Araştırma dönemineyönelik doğru sonuçların tespit edilebilmesi için 1980 öncesi Türkiye'sinin sosyopolitik yapısı ele alınarak yeme içme alışkanlıklarını etkileyen faktörlerincelenmiştir. Devamında, analiz başlıklarının belirlenmesi için filmlerden eldeedilen bulgular arasında öne çıkan sahneler ile gruplandırma yapılmıştır. Teorikapsamında modernleşmenin sofra adabına ve yeme-içme görgü kurallarına etkileri,dışarıda yeme içme pratikleri ve bir statü temsil biçimi olarak alkol tüketimibaşlıkları iki örneklem grubunda karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.

Food consumption practices are one of the fields of study that have focused on theincreasing interest in food since the 1980s with the effect of globalization.Expressing that food represents a lifestyle, status, and class belonging as a form ofconsumption,Bourdieu's theory of distinction has become a valuable method in thesociology of food. The focus of this thesis is on eating and drinking practices, whichare one of the areas where changes have been effective since 1980, which was aturning point with the military coup that caused political changes and economicliberalization for Turkey. Within the scope of the thesis, which aims to use the filmsof the period as a data source, the phenomenon of food is evaluated within theframework of Bourdieu's theory of distinction. According to Metz, who applies themethod of semiotics to film studies, although films are fictional works, they containcultural codes in their narrative structure. In this direction, the texts and visualcontents of the films of the period were analyzed with structuralist and semioticmethods. The scope of the thesis was extended until 2000 in order to evaluate theapproaches that the effects of the 1980s on food habits became evident in the 1990s.Thus, Turkish films released in the 1980s and 1990s formed the research universeand were divided into two sample groups. In order to determine the valid results forthe research period, the socio-political structure of Turkey before 1980 wasexamined and the factors affecting the eating and drinking habits were investigated.Afterward, the prominent scenes among the findings obtained from the films weregrouped to determine the analysis titles. Within the help of the theoreticalframework, the effects of modernization on table manners and dining etiquette,eating and drinking out practices, and alcohol consumption as a form of statusrepresentation were analyzed separately in two sample groups.