Kırıkkale ve çevresi GNSS istasyonları davranışlarının tanımlanması

Abstract

Bu çalışmada; Kırıkkale ve çevresinde yer alan 10 adet Gerçek Zamanlı Türkiye Ulusal Sabit GNSS Ağı (TUSAGA-Aktif/CORS-TR) istasyonlarındaki lineer değişimleri incelenmiş ve bölgenin plaka hız değerleri elde edilmiştir. Bu sebeple; TUSAGA-Aktif (CORS-TR) istasyonlarından; ANRK (Ankara), BOG1 (Boğazlıyan), CANK (Çankırı), CMLD (Çamlıdere), CORU (Çorum), HYMN (Haymana), KIRS (Kırşehir), KKAL (Kırıkkale), SUNL (Sungurlu) ve YOZ1 (Yozgat) istasyonlarının 2015-2018 yılları arasındaki günlük koordinatları akademik yazılımlardan GAMIT-GLOBK ile elde edilmiştir. Elde edilen zaman serilerine lineer bir fonksiyon uygulanarak, istasyonların lineer davranışları hesaplanmıştır. Analiz sonucu, hesaplanan yatay lineer hareketlerin CANK, CMLD ve HYMN istasyonları için güneybatı yönünde ortalama 20.16 mm/yıl, diğer istasyonlar için ise kuzeybatı yönünde ortalama 19.19 mm/yıl olarak hesaplandı. BOG1 ve HYMN İstasyonların yukarı (up) zaman serilerinde ise lineer hareketin (-) yönlü, ANRK, CANK, CMLD, CORU, KIRS, KKAL, SUNL ve YOZ1 istasyonlarında (+) yönlü olduğu tespit edildi. Bu çalışma sonucu hesaplanan istasyonların lineer değişimlerinin (hızlarının) Kırıkkale ve çevresi plaka hareketleri ile ilgili çalışmalarla uyuşumlu olduğu görülmüştür. Ayrıca, GNSS istasyonları kuzey, doğu ve yukarı koordinatları zaman serilerinde korelasyon ve otokorelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Elde edilmiş olan korelasyon katsayıları ile istasyon hız değerleri ilişkilendirilmiştir.

In this study, linear changes in the Turkey Real Time National Permanent GNSS Network (TUSAGA-Active/CORS-TR) stations located around Kırıkkale have been examined in cause-effect relationship and plaque speed values of the region have been obtained. For this purpose; daily coordinates of [TNGPN-Active (CORS-TR) stations of] NRK (Ankara), BOG1 (Boğazlıyan), CANK (Çankırı), CMLD (Çamlıdere), CORU (Çorum), HYMN (Haymana), KIRS (Kırşehir), KKAL (Kırıkkale), SUNL (Sungurlu) and YOZ1 (Yozgat) stations between the years of 2015-2018 have been obtained from/using the academic software GAMIT-GLOBK. Linear attitudes of the stations have been calculated by applying a linear function to the time series obtained before. Result of this analysis, horizontal linear movements for CANK, CMLD and HTMN stations are at an average of 20.16 mm/year in southwest direction and for other stations in northwest direction at an average of 19.19 mm/year. In time series, it is seen that `up coordinates` of the linear movements of BOG1 and HYMN stations are in (-) direction, while movements of ANRK, CANK, CMLD, CORU, KIRS, KKAL, SUNL and YOZ1 stations are in (+) direction. It is seen that linear movements obtained from this study are in accordance with Kırıkkale region's plaque speed values where these stations are located. Correlation coefficients were calculated in the time series of GNSS stations north, east and up coordinates. The obtained correlation coefficients were correlated with the station velocity values.