Öğretmen adaylarının meslek ve alan seçiminde motivasyonları, kariyer uyumları ve iyimserlikleri ile kariyer stresleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada; öğretmen adaylarının meslek ve alan seçimi motivasyonlarında, kariyer uyumu ve iyimserliklerinde, kariyer streslerinde demografik değişkenlere göre gruplar arası istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olup olmadığı, ayrıca öğretmen adaylarının meslek ve alan seçiminde motivasyonları, kariyer uyumu ve iyimserlikleri ile kariyer stresleri arasında nasıl bir ilişki olduğu incelenmiştir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Kütahya ili merkez ilçesinde eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Çalışmada uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Kütahya Dumlupınar Üniversitesi eğitim fakültesinde lisans eğitimine devam eden Fen Bilgisi, İlköğretim Matematik, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Sınıf ve Okul Öncesi Öğretmenliği programlarında öğrenim gören 822 öğretmen adayından oluşmaktadır. Verileri toplamak için kariyer stresi ölçeği (Özden ve Sertel-Berk, 2017), meslek ve alan seçiminde motivasyon ölçeği (Atav ve Altunoğlu, 2013), kariyer uyumu ve iyimserliği ölçeği (Erdoğmuş Zorver ve Korkut Owen, 2014) ile kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz, ilişkisiz gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis-H testi, çoklu karşılaştırma testleri (Post-Hoc), Pearson ile Spearman korelasyon analizi ve çok değişkenli doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının kariyer uyumu ve iyimserliği, kariyer stresi ve meslek ve alan seçiminde motivasyon puanlarında bazı değişkenlerine göre gruplar arası istatistiksel anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca kariyer stresi, içsel motivasyona meslek seçimi, dışsal motivasyonla meslek seçimi, içsel motivasyonla alan seçimi ile dışsal motivasyonla alan seçimi değişkenleri birlikte kariyer uyumu ve iyimserliği değişkeninin %31'ini yordadığı görülmektedir.Anahtar kelimeler: Kariyer iyimserliği, kariyer stresi, meslek seçiminde motivasyon, öğretmen adayı

In this study, it was investigated whether there is a statistically significant difference among the groups in terms of demographic variables in the pre-service teachers' career and department selection motivations, career adaptability and optimism, career stress. In addition, it was investigated the relationship among pre-service teachers' motivation in choosing a profession and department, career adaptability and optimism and career stresses. The research was carried out according to the correlational model, one of the quantitative research methods. The population of the research consists of pre-service teachers studying at the faculty of education in the central district of Kütahya. Convenient sampling method was used in the study. The sample of the research consists of 822 pre-service teachers who continue their undergraduate education at the Faculty of Education of Kütahya Dumlupınar University in the 2020-2021 academic year, studying in the programs of Science Teaching, Primary Education Mathematics Teaching, Social Studies Teaching, Turkish Teaching, Classroom Teaching and Preschool Teaching. Career stress scale (Özden & Sertel-Berk, 2017), Motivation Scale for Choosing a Profession and Department (Atav & Altunoğlu, 2013), Career Adaptation and Optimism Scale (Erdoğmuş Zorver & Korkut Owen, 2014) and Personal Information Form were used to collect data. In the analysis of the data, descriptive analysis, independent samples t test, one-way analysis of variance, Kruskal Wallis-H test, multiple comparison tests (Post-Hoc), Pearson and Spearman correlation analysis and multivariate linear regression analysis were used. As a result of the research, statistically significant differences were found among the groups according to some variables in the relevant scale scores. In addition, it is seen that the variables of career stress, motivation in choosing a profession and department together predict 31% of the variable of career adaptability and optimism.Keywords: Career optimism, career stress, motivation in choosing a profession, pre-service teacher