Üniversite hastanesine başvuran KOAH hastalarında immünizasyon durumu ve etkileyen faktörler

Abstract

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH), sıklıkla zararlı partikül ve gazlara önemli maruziyet sonucu oluşan, geri dönüşümsüz hava yolu obstrüksiyonu ile seyreden, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Uluslararası kılavuzlar, tüm KOAH'lı hastalara influenza aşısını, tüm 65 yaş üstü hastalara ve daha genç olup kronik kalp veya akciğer hastalığını içeren önemli komorbiditesi olan tüm hastalara pnömokok aşısını (PCV13, PPSV23) önermektedir. Bu çalışmanın amacı KOAH'da influenza ve pnömokok aşısı yaptırma oranlarını ve etkileyen faktörleri tespit etmek ve hastaların influenza ve pnömokok aşıları hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını saptamaktır.Tokat ilinde Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi göğüs hastalıkları ve acil tıp bölümüne başvuran, KOAH tanılı hastaların evrenini oluşturduğu bu kesitsel ve tanımlayıcı tipte çalışma, Aralık 2018– Aralık 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışma için Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu (18-KAEK-248) onayı alınmıştır. Verilerin toplanması amacıyla ilgili literatür eşliğinde hazırlanan, sosyodemografik, özgeçmiş, soygeçmiş, alışkanlık özellikleri, KOAH'a ait özgeçmiş, klinik ve tedavi özellikleri, influenza ve pnömokok aşılarına dair tutum ve davranışları ile ilgili soruları içeren anket formu, yazılı onam veren hastalara araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme ile uygulanmıştır. İstatistiksel analizde ortalama, standart sapma, ortanca, minimum ve maksimum, sayı ve yüzde, Ki-kare testleri, tek değişkenli lojistik regresyon analizi, çok değişkenli lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Çalışmaya katılan 121 hastanın %71,1'i erkek ve yaş ortalaması 71,01.±9,33 olup, Global Initiative For Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) 2019'a göre hastaların %3,3'ü A, %8,3'ü B, %9,1'i C ve %79,3'ü D grubundadır. Hastaların %31,4'ünde KOAH tanı süresi 10 yıl üzeridir. Hastaların son bir yılda geçirdikleri atak sayıları ve hastane yatış sayılarının ortalamaları sırasıyla 5,37±6,88 ve 3,25±3,50'dir Hastaların influenza ve pnömokok aşılarını bilme oranları sırasıyla, %28,1 ve %10,7'dir. Son bir yılda influenza aşısı ve son beş yılda pnömokok aşısıiiiyaptırma oranları sırasıyla, %37,2 ve %9,9'dur. Daha yüksek eğitim seviyesi, beyaz yakalı çalışan olma, daha uzun KOAH tanı süresi, influenza ve pnömokok aşılarını bilme, sağlık çalışanının önerisi ile hem influenza hem de pnömokok aşısı yaptırma sıklığı arasında anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05). Aynı zamanda son 30 günde aile hekimine gitme ile influenza aşısı yaptırma sıklığı arasında da anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0,05). Çok değişkenli lojistik regresyon analizi, influenza aşısı yaptırma oranının son 30 günde aile hekimine gitme ve KOAH'da influenza aşısı yapılma gerekliliğini bilme ile ilgili olduğunu; pnömokok aşısı yaptırma oranının ise eğitim ve KOAH tanı süresi ile ilgili olduğunu göstermiştir.KOAH hastalarında hem influenza hem de pnömokok aşısı yaptırma oranları düşüktür. Bu nedenle, hastaların influenza ve pnömokok aşıları hakkındaki bilgi düzeyini ve farkındalıklarını arttırmaya ve sağlıkta eşitsizlik gibi aşı yaptırma oranlarını azaltan etkenlerin önlenmesine yönelik, sağlık çalışanlarını da içeren müdahalelere ihtiyaç vardır.

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common, preventable, treatable disease, often caused by irreversible airway obstruction resulting from significant exposure to harmful particles and gases. International guidelines recommend influenza vaccine for all patients with COPD, pneumococcal vaccine (PCV13, PPSV23) for all patients over 65 years of age and younger with significant comorbidity including chronic heart or lung disease. The aim of this study was to determine the rates of influenza and pneumococcal vaccination in COPD and the factors affecting it, and also to determine the knowledge, attitudes and behaviors of patients about influenza and pneumococcal vaccines.This cross-sectional and descriptive study was conducted between December 2018 and December 2019 in COPD patients followed by Pulmonary Diseases and Emergency Departments of the Tokat province Gaziosmanpaşa University Faculty of Medicine Research and Application Hospital. The study was approved by Gaziosmanpaşa University Medical Faculty Ethical Committee (18-KAEK-248). A literature based questionnaire form with questions about sociodemographic, medical history, family history and habit characteristics, COPD clinical, treatment features and influenza and pneumococcal vaccines knowledge attitude and behavior was applied to patients with written consent by face-to-face interviews. In statistical analysis mean, standard deviation, median, minimum, maximum, number, percentage, chi-square tests, univariate logistic regression analysis and multivariate logistic regression analysis were used. The level of statistical significance was accepted as p<0.05.71,1% of total 121 patients were male and mean age was 71,01.±9,33, according to GOLD 2019, 3.3% of patients are in group A, 8.3% are in B, 9.1% are in C and 79.3% are in group D. The diagnosis period of COPD is over 10 years in 31.4% of the patients. The mean number of exacerbation and hospitalizations due to COPD was 5,37±6,88 and 3,25±3,50 per year, respectively. The rates of knowing patients for influenza and pneumococcal vaccines are 28.1% and 10.7%, respectively.vThe number of patients who had received Influenza vaccination in the previous year and pneumococcus vaccination in the last five years were 37,2% and 9,9%, respectively. A significant correlation was found between higher education level, white-collar employees, longer COPD diagnosis time, knowing of influenza and pneumococcal vaccines, the recommendation of the healthcare worker, and the frequency of both influenza and pneumococcal vaccination (p<0,05). At the same time, a significant relationship was found between the frequency of going to a family physician in the last 30 days and having influenza vaccine. Multivariate logistic regression analysis showed that going to the family physician in the last 30 days, knowing the necessity of influenza vaccination in COPD, were associated with influenza vaccination and the level of education, COPD diagnosis time were associated with pneumococcal vaccine.In COPD patients, both influenza and pneumococcal vaccination rates are low. Therefore, there is a need for interventions, including healthcare professionals, to increase patients' level of knowledge and awareness about influenza and pneumococcal vaccines and to prevent factors that reduce vaccination rates, such as inequality in health.