Ak Mezar` ile `Zeyid ve Zeynep` hikayelerinin Türkiye Türkçesine çevirimi ve dil-üslup özelliklerinin milli üslubu temsil etme derecesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Abdurrauf Fıtrat'ın `Ak Mezar` ve `Zeyid ve Zeynep` hikayelerinde yer alan cümlelerin şekil-anlam açılarından incelenerek dil kullanımlarının belirlenmesi, yazarın dünyayı ve yaşadığı olayları algılayışının üslubuna dolayısıyla cümlelere nasıl yansıdığının tespiti, üslup karşılaştırmaları sonucunda derin ve yüzey yapı ayrımlarına gidilerek Fıtrat'ın milli üslubu temsil kabiliyetinin değerlendirilmesiyle oluşturulmuştur.Çalışmada dilin tanımından hareketle düşünce ve kültürle olan bağı, üslubun da bu bağ içindeki yeri açıklanmaya çalışılmış ve cümleler anlam bakımından, yüklemlerinin türü bakımından, yapıları bakımından ve yüklemin yeri bakımından incelenerek öncesinde cümle çeşitleri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda `Ak Mezar` ve `Zeyid ve Zeynep` hikayelerinde yer alan cümleler belirlenen sınıflamaya göre analiz edilmiştir. Ortaya çıkan sonuçların üsluba anlamlı etkisi sayısal verilerle ve açıklamalarla verilmiş, incelenen iki eserin üsluba etkisi noktasında yüzey yapı derin yapı değerlendirmesi yapılmıştır.Yazarın dünyayı ve yaşadığı olayları algılayışının üslubuna dolayısıyla cümlelere nasıl yansıdığının tespiti, üslup karşılaştırmaları sonucunda derin ve yüzey yapı ayrımlarına gidilerek üslubun belirlenmesi noktasında eksikliklerin giderilerek aynı zamanda da Fıtrat'ın milli üslubu temsil kabiliyetinin belirlenmesi, Türk edebiyat dünyasında tanınmasına katkı sağlanması, Fıtrat'ın `Ak Mezar` ve `Zeyid ve Zeynep` hikayelerinin Türkiye Türkçesine aktarılarak Özbek Türkçesi-Türkiye Türkçesi arasındaki dil benzerliğinin bir kez daha ifade edilmesi çalışmanın ulaşılması hedeflenen genel ve alt amaçlarını oluşturmaktadır.Bu çalışmaya konu olan eserlerde yer alan cümleler şekil ve anlam açısından sınıflandırılarak üsluba katkısı belirlenmeye çalışılmıştır. Cümle temelinde üslup tespiti noktasında incelenen eserlerin dil bilgisi özellikleri, kelime tercihleri, cümle kuruluşları, söz sanatları kullanımı, eser kahramanlarının kişilik özellikleri, eserlere yansıyan sosyal-kültürel unsurlar, yazarın edebi kişiliğinin esere yansıyan yönleri ve eserlerin anlambilim çerçevesinde yüzey yapı derin yapı özellikleri incelenerek çok yönlü dil ve üslup analizi yapılmaya çalışılmıştır.Yaptığımız çalışma sonucunda Abdurrauf Fıtrat'ın dil kullanımında amaçlı olarak sadeliği anlaşılırlığı tercih ettiği, Türk dilinin genel yapısını ve inceliklerini bilerek dile hakimiyetinin ve hassasiyetinin üst düzeyde olduğu, farklı çizgide ateistik olarak görülen bu eserlerin yalnızca yüzey yapısı incelenerek taraflı ve eksik sonuçlara ulaşıldığını, eserlerin hem yüzey hem de derin yapıda incelendiğinde bilinçli, konu-tür ilişkisinin beklediği üslup özelliklerini tamamlayarak üslupta kendine haslığı ve sağlamlığı kanıtladığı, değerlendirmeler sonucunda kültüründen mili benliğinden beslendiği görülerek eserlerinde milli üslubu temsil kabiliyetinin üst düzeyde olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.Dilin cümleye dayalı sistemini hem şekil hem de anlam bağını koparmadan gerçekleştirilen incelemelerden hareketle üslup belirlemelerini yaptığımız bu çalışmada elde edilen bulgular, dil ve üslup çalışmalarında yüzey ve derin yapı incelemelerinin üslubun inceliklerini belirleme noktasındaki işlevi bu sahadaki araştırmacılara yol gösterecektir.

Daha sonra dolThis study examines the phrases in Abdurrauf Fıtrat's `Ak Mezar` and ` Zeyid and Zeynep` stories in terms of shape and meaning, determining the language use, determining how the writer's perception of the world and the events he experienced reflected to the sentences, thus, deep and surface structure as a result of his style comparisons. It was created by evaluating Fıtrat's ability to represent the national style.Based on the definition of the language, in the study, it was tried to explain the connection with thought and culture, and the place of the style in this bond, and the sentences were examined in terms of meaning, type of predicate, structure and place of predicate, and information about sentence types was given beforehand. In line with this information, the sentences in the stories of `Ak Mezar` and ` Zeyid and Zeynep` were analyzed according to the determined classification. The meaningful effect of the resulting results to the style was given with numerical data and explanations, and the surface structure deep structure assessment was made at the point of effect of the two studies examined on the style.The author's world and live the events determined how that mirror the style of the sentences of perception, as a result of stylistic comparisons deep and eliminating the deficiencies at the point of determining the tone by going to the surface structure distinction also the Fıtrat determining the ability of representing the national style , thereby contributing to the recognition of the Turkish literary world, Fıtrat's ` aka grave `and` Zeyid and Zeynep, `the story of Turkey's once again achieve expression of language similarities between the work of transferring the Turkish-Uzbek Turkish Turkey Turkish constitute the overall objective and sub-objectives.The sentences in the works that are the subject of this study are classified in terms of shape and meaning and their contribution to the style is tried to be determined. Grammatical features of the works examined in the point of style determination on the basis of sentence, vocabulary preferences, sentence organizations, the use of vocabulary, personality characteristics of the protagonists, social-cultural elements reflected in the works, the surface structure deep structure properties of the author within the frame of semantics by analyzing the works. directional language and style analysis has been tried to be done.As a result of our study, Abdurrauf Fıtrat preferred simplicity for language use, understood the general structure and subtleties of the Turkish language and that the language was dominant and sensitive, and that the works were seen to be atheistic in different lines, and the bare and incomplete results were obtained by examining only the surface structure of the works. When it is examined in both surface and deep structure, it has been concluded that it has proved its own fastness and solidity in the style by completing the stylistic features expected by the subject-type relationship, and as a result of the evaluations, it has been found that the culture has a high level of ability to represent the national style in its works.The findings obtained in this study, in which we made the style determinations based on the examinations carried out without disconnecting both the form and the meaning link of the sentence-based system of the language, the function of the surface and deep structure examinations in determining the subtleties of the style in the language and style studies will guide the researchers in this field.durulacaktır.