Lise öğrencilerinin başarı ve başarısızlık yüklemeleri ile yardım isteme eğilimleri

Abstract

Bu araştırmada lise öğrencilerinin başarı ve başarısızlık yüklemeleri ile yardımistemenin cinsiyet değişkenine göre incelenmesi ve başarı ve başarısızlık yüklemelerininyardım isteme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.Bu çalışmada, nicel araştırma türü olan betimsel araştırma uygulanmıştır.Araştırmanın örneklemini 2020-2021 eğitim öğretim yılında Çanakkale Merkez ilçesindebulunan Anadolu Liselerin ve Fen Liselerin 9.sınıflarında okuyan 419 öğrencioluşturmaktadır. Bu çalışmada veri toplama araçları olarak Sucuoğlu (2013)tarafından geliştirilen Başarı ve Başarısızlık Yüklemeleri Ölçeği ve Koç (2014) tarafındangeliştirilen Yardım İsteme Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin başarı ve başarısızlıkyüklemeleri ile yardım isteme davranışları arasındaki ilişki cinsiyet değişkenine göreincelenirken SPSS 20.0 programı kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda, öğrencilerin yardım isteme ölçeğinin altölçeklerinden `etkili yardım isteme` nin en yüksek ortalamaya sahip olduğu bulunmuştur.Yani öğrencilerin çoğunluğu etkili yardım istemeye eğilimli olduğu görülmektedir. Bu durum,öğrencilerin öğrenmek, anlamak ve zorluklarla baş etmek için yardım istediğinigöstermektedir. Bununla birlikte, hem başarıya hem de başarısızlığı dair yüklemelerdeöğrencilerin en az kendisi ile ilgili yükleme yaptığı ve kız öğrencilerin başarısızlıkyüklemelerinde erkek öğrencilere göre daha fazla öğretmen yüklemesi yaptığı ortayaçıkmıştır.Öne çıkan bir başka bulgu, etkili yardım isteme davranışı ile, başarı yüklemeleri altboyutlarından `öğretmen ile ilgili yükleme` arasındaki ilişkinin en yüksek pozitif yönlü ilişkiolmasıdır. Öte yandan etkili yardım isteme ile yürütücü yardım isteme alt boyutlarındacinsiyete göre anlamlı farklılık bulunmuştur.Son olarak, yardım istemenin alt boyutu olan etkili yardım isteme boyutu ile başarıyüklemelerinin alt boyutları (öğretmen, aile, sınav ve kendisi ile ilgili yüklemeler) arasındadüşük düzeyde, pozitif yönde ilişki ve anlamlı farklılık bulunmaktadır.Anahtar Sözcükler: Lise Öğrencileri, Başarı ve Başarısızlık, Yüklemeler, Yardım İsteme.

The aim of this study is to examine the correlation of high school students' attributionsof success and failure as well as their help-seeking tendencies in relation to the gendervariable and to determine the relationship between their attributions of success and failure andhelp-seeking tendencies.In this study descriptive research which is a branch of qualitative research has beenused. The sample of this study consists of 419 nineth grade students who studies at Anadoluand Science High Schools during 2020-2021 semesters in the centre of Çanakkale.The Success and Failure Attribution Scale which was developed by Sucuoğlu (2013)and the Help-Seeking Scale which was promoted by Koç (2014) have been used as a means ofcollecting data in this research. Students' attributions of success and failure and therelationship of their help-seeking tendencies in terms of gender variable have been analysedby using the SPSS 22.0 program.According to this research, findings, in students' help-seeking tendencies the highestscore is found at the `instrumental help-seeking` which is one of the sub-dimension of thehelp-seeking scale. Therefore, the majority of students help-seeking tendencies are for seekinghelp for learning, understanding and coping with difficulties.However, in both attribution of success and failure, students attribute least onthemselves. And also, in failure attributions female students attribute more on teachers thanmale students.Another important finding that has come to forefront in this research is that there is apositive correlation between students' instrumental help-seeking behaviours and of the subdimensional teacher attribution in succes attributions. On the other hand, it has been foundthat there is a significant difference between instrumental help-seeking and executive helpseeking in terms of gender.Finally, there is a low-level positive correlation and significant difference betweeninstrumental help-seeking behavior and sub-dimensions of success attributions such asteacher, family, exam and themself.Key words: High-school students, Success and failure, Attributions, Help-seeking,