Kilitbahir Limanı'nın (Çanakkale Boğazı) ekolojik risk analizi ve coğrafya öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına yönelik görüşleri

Abstract

Araştırmanın amacı; Kilitbahir Limanı'ndaki ağır metal kirliliğini tespit ederek bukirliliğin yarattığı ekolojik riskleri ortaya çıkarmak ve coğrafya öğretmeni adaylarının çevrekirliliği, ekolojik risk, ağır metaller ve etkileri konularındaki görüşlerini almaktır. Bunedenle belirlenen araştırma bölgesinden, metal birikimi ve ekolojik risk analizleri için 10adet yüzey sedimanı örneği ve 8 adet ana kaya örneği alınmıştır. Yüzey örneleri limaniçindeki on farklı noktadan, ana kaya örnekleri ise sahil şeridinin 4km kuzeyini ve güneyinikapsayan alandan toplanmıştır. görüşleri alınan coğrafya öğretmeni adayları 2020-2021eğitim öğetim yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe veSosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalında birinci sınıf (2) ve dördüncü sınıf (8) düzeyindeöğrenim görmekte olan gönüllü katılımcılardan seçilmiştir. Araştırma bölgesinden toplananörneklerin ICP-MS ile yapılan çoklu element analizlerinden yararlanarak ekolojik riskibelirlemek için Zenginleşme Faktörü (EF), Jeoakümülasyon İndeksi (Igeo), Modifiyeekolojik risk analizi (mER), Toksik risk indeksi (TRI) gibi istatiksel analizler kullanılarakKilitbahir Limanı'nın ekolojik risk analizi oluşturulmuştur. Coğrafya öğretmeni adaylarınıngörüşlerini tespit etmek için nitel araştırma yöntemlerinden görüşme modeli uygulanmış vehazırlanan görüşme formu kullanılmıştır.Yapılan istatiksel çalışmalar sonrasında liman bölgesinde Mo, Cu ve Zn'ninantropojenik faaliyetlerden etkilenerek orta derecede zenginleştiği tespit edilmiştir.Jeoakümülasyon ve zenginleşme faktörü verilerinin uyumlu olması nedeniyle oluşankirlenmenin antrapojen kaynaklı olduğu ortaya çıkmıştır. Liman sedimentlerinde toksik risk tespit edilmemiştir. Mo'nun liman içerisinde en fazla zenginleşen potansiyel toksik elementolduğu görülmüştür. Limanda Hg ve Cd'nin ekolojik risk oluşturduğu saptanmıştır. Bununnedeninin liman içinde feribotlardan kaynaklanan yağ ve yakıt kaçakları ile limanınüstünden geçen karayolu tarfiği olduğu düşünülmektedir. Coğrafya öğretmeni adaylarınıngörüşlerinden elde edilen veriler incelendiğinde birinci ve dördüncü sınıf adaylarınıngörüşleri arasında anlamlı farklılaşma vardır. Bunun nedeninin lisans süresinde alınan çevreeğitimi olduğu düşünülmektedir.

Purpose of the research; Determining the heavy metal pollution in Kilitbahir Port,revealing the ecological risks caused by this pollution and getting the opinions of thegeography teacher candidates on environmental pollution, ecological risk, heavy metals andtheir effects. For this reason, 10 surface sediment samples and 8 bedrock samples were takenfrom the determined research area for metal accumulation and ecological risk analysis.Surface samples were collected from ten different points in the harbor, and bedrock sampleswere collected from the area covering 4km north and south of the coastline. Geographyteacher candidates whose opinions were taken were selected from volunteer participants whowere studying at the first year (2) and fourth year (8) levels in Çanakkale Onsekiz MartUniversity Faculty of Education Department of Turkish and Social Sciences Education inthe 2020-2021 academic year. In order to determine the ecological risk by using the multielement analyzes of the samples collected from the research area with ICP-MS, statisticalanalyzes such as Enrichment Factor (EF), Geoaccumulation Index (Igeo), Modifiedecological risk analysis (mER), Toxic risk index (TRI) were used in Kilitbahir Harbor.ecological risk analysis was created. In order to determine the opinions of the geographyteacher candidates, the interview model, one of the qualitative research methods, was appliedand the prepared interview form was used.After the statistical studies, it was determined that Mo, Cu and Zn in the port areawere moderately enriched by being affected by anthropogenic activities. Due to the compatibility of geoaccumulation and enrichment factor data, it was revealed that thepollution caused by anthrapogen. No toxic risk was detected in port sediments. Mo wasfound to be the most enriched potentially toxic element in the port. It has been determinedthat Hg and Cd pose an ecological risk in the port. The reason for this is thought to be oiland fuel leaks caused by ferries in the port and road traffic passing over the port. When thedata obtained from the views of the geography teacher candidates are examined, there is asignificant difference between the views of the first and fourth grade candidates. It is thoughtthat the reason for this is the environmental education received during the undergraduate period.