Geri dönüşüm yoluyla elde edilen pamuk ve karışım liflerinden üretilen boyalı ve baskılı kumaşların performans ve tutum özelliklerinin araştırılması

Abstract

Tekstil ürünleri, hayatımızın en temel ihtiyaçlarından başlayarak, pek çok alanda ihtiyaç duyulan malzemeler olup üretim hacmi her geçen yıl artmaktadır. Çevre kirliliğinin giderek arttığı, su ve enerji kaynaklarının bilinçsizce tüketildiği günümüzde, üretim süreçlerindeki çevreye olan olumsuz etkilerin minimize edilmesi, doğaya atılan tekstil atıklarının oluşturacağı sorunların engellenmesi, enerji ve su tasarrufu sağlanması vb. nedenlerle, geri dönüşüm sektörü, sürdürülebilir üretimin en önemli kısmını oluşturmaktadır. Günümüzde tüm dünyada ön planda olan sürdürülebilirlik kavramı doğrultusunda tekstil sektöründe geri dönüşümün önemi ile ilgili bilincin ve farkındalığın artırılması gerekmektedir. Bu tez çalışmasında, farklı kaynaklardan gelen atıkların (iplikhane, dokuma ve konfeksiyon işletmelerinden), farklı geri dönüşüm lif oranlarının (%15, %25 ve %35) ve karışım liflerde (pamuk/PES) geri dönüşüm lif kullanımının kumaş özelliklerine etkisi incelenmiştir. Bununla birlikte, kumaşlara boya ve farklı baskı işlemleri (reaktif ve pigment baskı) uygulanmış olup bu işlemlerin kumaş özellikleri üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Geri dönüşüm lif içeren kumaşların performans ve tutum özelliklerinin incelenmesi amacıyla kopma mukavemeti, yırtılma mukavemeti, aşınma dayanımı, eğilme direnci, sürtünme katsayısı vb. fiziksel testler yapılmıştır. Çoklu yıkama işlemi yapılarak, yıkama sonrası renk haslığı, boyut değişimi ve kopma mukavemeti testi yapılmış olup sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.Bu tez çalışması kapsamında öncelikli olarak, pamuk liflerinin geri dönüştürülerek tekrar tekstil endüstrisine kazandırılması amaçlanmıştır. Böylece su ve enerji tasarrufunun sağlanması, doğal kaynakların tüketiminin ve çevre kirliliğinin azaltılması, atıkların değerlendirilmesi yanı sıra tekstil sektöründe üretim süreçlerindeki hammadde temininde dış ülkelere olan bağımlılığın azaltılması ve ekonomik kalkınmaya katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Textile products are the materials needed in many areas, starting from the most basic needs of our lives, and the production volume is increasing every year. In recent years environmental pollution has been increasing and water and energy resources have been consumed unconsciously. The recycling sector constitutes the most important part of sustainable production to minimize the negative effects on the environment in the production processes, prevent the problems caused by the textile wastes thrown into the natüre and to save energy and water, etc. With the concept of sustainability, which is at the forefront all over the world today, awareness and the importance of recycling in the textile industry should be increased.In this thesis, the effects of wastes from different sources (wastes generated in spinning unit, wastes generated in weaving unit, wastes generated in garment production unit), different recycling fiber ratios (15%, 25% and 35%) and the use of recycled fiber in blended fibers (cotton/PES) on fabric properties were investigated. In addition, dyeing and different printing processes (reactive and pigment printing) were applied to the fabrics and the effect of these processes on the woven fabric properties was also investigated.In order to examine the performance and handling properties of fabrics containing recycled fiber, physical tests such as breaking strength, tearing strength, abrasion resistance, bending resistance, friction coefficient tests etc. were done. Multiple washing processes were performed and colour fastness, dimensional change and breaking strength tests were performed after washing and the results were evaluated statistically.Within the scope of this thesis, it is primarily aimed to recycle cotton fibers and use them into the textile industry again. Thus, it is aimed to save water and energy, to reduce the consumption of natural resources and environmental pollution, to evaluate wastes, as well as to reduce the dependence on foreign countries in the supply of raw materials in the production processes in the textile sector and to contribute to economic development.