Yüksekten düşmeye karşı koruma amaçlı kullanılan dar dokuma lanyard tasarımı ve performans özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Ülkemizde yaşanan iş kazalarının %44'ü yüksekten düşme sonucu meydana gelmekte olup, yüksekten düşmeye karşı koruyucu donanım kullanımı her geçen gün daha çok önem kazanmaktadır. Yüksekte çalışılan tüm alanlarda yaygın olarak kullanılan kişisel koruyucu yüksekten düşmeyi durdurma sistemleri; son yıllarda bu ekipmanlarda hafiflik, esneklik, konfor ve sağlamlık gibi avantajlı özellikleri nedeniyle tekstil ürünleri arasından tercih edilmektedir ve birçoğu da dar dokuma şerit şeklinde üretilmektedir. Dar dokuma şerit yapısındaki lanyardlar, yüksekten düşmeyi durdurucu ve önleyici sistemlerin önemli bir parçasıdır. Lanyardların doğru yapıda ve yeterli mukavemete sahip olmaması durumu tüm sistemin yetersiz olmasına neden olmaktadır. Bu ürünler kullanım yerlerine göre dış ortamlarda, yüksek-düşük sıcaklıklarda, kar ve yağmur gibi farklı hava koşullarında, inşaat, fabrika gibi çok çeşitli alanlarda kullanılarak farklı yüzeylere temas ederek aşınmakta, aşınmış olan lanyardlar da mukavemet kaybına uğramaktadır. Kullanım öncesinde tekstil lanyardları standartlara göre statik dayanım ve lanyard ayarlama tertibatı içeriyorsa dinamik performans deneyine tabi tutulmaktadır. Ancak lanyard ürünlerinde ne kadarlık bir kullanım sonrası ve hangi şartlarda ne kadar mukavemet ve performans kaybı olacağına dair herhangi bir standart ya da test yöntemi bulunmamaktadır. Yapılan tez çalışmasında, yüksekten düşmeye karşı kullanılan dar dokuma şeritlerin çeşitli ortamlarda maruz kaldığı koşulları simüle etmek ve bu koşullara maruz kaldığında kopma mukavemetinde ne kadarlık bir değişim olacağını belirleyebilmek amacıyla dar dokuma aşındırma test cihazı tasarlanmıştır. Tasarlanan bu cihazda poliester ve poliamid (naylon 6 ve naylon 6.6) olmak üzere 3 farklı malzeme kullanarak, dolgulu ve dolgusuz olmak üzere farklı konstrüksiyonlarda ve 32, 35, 40 ve 45 mm olmak üzere 4 farklı en değerinde boyalı, reçine ile işlem görmüş ve görmemiş olmak üzere toplam 13 tip dar dokuma lanyard ile kopma mukavemeti, statik dayanım testleri ve tasarlanan aşınma test cihazı ile aşınma testleri gerçekleştirilmiştir. Dar dokuma kumaş özelliklerinin (konstrüksiyon, iplik materyali, kumaş eni) ve kullanım alanlarını simüle eden şartların (5 farklı aşındırıcı yüzey, 2 farklı aşındırma tur sayısı ve UV etkisine maruz kalma) dar dokuma şerit yapısındaki lanyardların performans özelliklerine etkisi sistematik olarak incelenmiştir. Böylece farklı aşındırıcı yüzeyler için uygun lanyard özellikleri ve kullanım öncesi dar dokuma kumaşın lanyard olarak kullanıma uygunluğu belirlenmeye çalışılmıştır.

44% of occupational accidents in our country occur as a result of falling from a height, and the use of protective equipment against falling from height is gaining more importance day by day. Personal protective fall arrest systems, which are widely used in all areas working at height; In recent years, these equipment have been preferred among textile products due to their advantageous features such as lightness, flexibility, comfort and durability, and many of them are produced in the form of narrow woven strips. Lanyards in narrow woven tape structure are an important part of fall arrest and prevention systems. The fact that the lanyards do not have the right structure and sufficient strength causes the whole system to be inadequate. These products are used in outdoor environments, at high-low temperatures, in different weather conditions such as snow and rain, in various areas such as construction, factory, etc., depending on the place of use. Before use, textile lanyards are subjected to dynamic performance testing if they contain static resistance and lanyard adjustment device according to standards. However, there is no standard or test method regarding how much strength and performance loss will occur in lanyard products after how much use and under what conditions.