EL CVn türü yıldızların özellikleri ve evrimi

Abstract

EL CVn türü çift yıldızlar, A veya F tayf sınıfı bir anakol yıldızı ve düşük kütleli (~0.2 Mʘ) helyum beyaz cüce öncesi (pre-He WD) yıldız içeren örten çift yıldızlardır. Işık eğrilerinin genellikle tam tutulma gösterdikleri ve derin baş minimumlara sahip oldukları görülmektedir. EL CVn yıldızlarının evrimleri, yakın çiftlerdeki düşük kütleli yıldızlar arasında gerçekleşen uzun dönemli kararlı kütle aktarımıyla oluşmaktadırlar. EL CVn türü çift yıldız sistemlerinin, kararlı kütle aktarımı sonucunda oluştuğu önerildiği için, kütle aktarımının yörünge dönemine herhangi bir etkisinin olup olmadığını anlayabilmek adına EL CVn örten çift sisteminin dönem değişim analizi (O-C) çalışılmıştır. EL CVn türü çift sistemlerinin olası alt türlerini bir arada inceleyebilmek için, yıldızların parametrelerine ve ışık eğrisi biçimlerine göre 50 adet EL CVn çift sisteminin gruplandırılması yapılmıştır. Bu tür sistemlerin ışık eğrilerinin görsel bakış açısıyla iki grup altında toplanabileceği açıkça kendini belli etmektedir. Grupları oluşturan sistemlerin parametrelerinde belirgin ayıraçların olup olmadığı da araştırılmıştır. Işık eğrilerine ve fiziksel parametrelerine göre elde edilen gruplardan birinci grubu `geri B- tayf sınıfından yoldaş bileşenli grup`, ikinci grubu ise `A-tayf sınıfından yoldaş bileşenli grup` olarak isimlendirdik. Ayrıca bu çalışmada, EL CVn türü çift yıldız sistemleri, bu sistemlerin bileşenlerinden biri olan düşük kütleli helyum beyaz cücelerin özellikleri ve evrimi incelenmiştir. Astrofizik süreçleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olunması amaçlanmıştır.

EL CVn-type binary stars are eclipsing binary stars containing a spectral class A or F main sequence star and a low-mass (~0.2 Mʘ) helium pre-white dwarf (pre-He WD) star. It is seen that the light curves generally show total eclipse and have deep primary minima. The evolution of EL CVn stars is driven by long-term stable mass transfer between low-mass stars in close binary. Since it is suggested that EL CVn type binary star systems are formed as a result of stable mass transfer, the period analysis (O-C) of the EL CVn eclipsing binary system has been studied in order to understand whether the mass transfer has any effect on the orbital period.In order to examine the possible subtypes of EL CVn binary systems together, 50 EL CVn binary systems were grouped according to the parameters of the stars and their light curve shapes. It is obvious that the light curves of such systems can be grouped under two groups from a visual point of view. It was also investigated whether there were significant reagents in the parameters of the systems forming the groups. Among the groups obtained according to the light curves and physical parameters, we named the first group as the `early B-spectral class secondary component group` and the second group as the `A-spectral class secondary component group`. In addition, in this study, EL CVn type binary star systems, the properties and evolution of low-mass helium white dwarfs, one of the components of these systems, were investigated. It is aimed to have more information about astrophysics processes.