Kronik ruhsal hastalığı olan hastaların bakım verenlerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler

Abstract

Çalışmada, kronik ruhsal hastalığı bulunan hastaların, birincil derece bakımından sorumlu bakım verenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.Kesitsel tipteki bu araştırma 07.10.2019-01.04.2020 tarihleri arasında Trakya bölgesinde bulunan bir tıp fakültesi hastanesinin psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören hastaların 122 bakım veren ile gerçekleştirildi. Araştırma verileri anket formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ) kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi ve Tukey çoklu karşılaştırma testi kullanıldı. Bakım verenlerin SYBDÖ toplam puan ortalaması 124,37±28,02 olarak belirlendi. SYBDÖ toplam puanının, bakım verenin eğitim düzeyi, gelir düzeyi, bakım süresi, hastayla ilgilenirken tükenmişlik hissetme durumu ve ekonomik olarak etkilenme durumu değişkenlerine göre farklılık gösterdiği saptandı. SYBDÖ alt boyut puanlarının, bakım verenlerin yaş, cinsiyet, medeni durum, gelir düzeyi, eğitim düzeyi, herhangi bir hastalığa sahip olma durumu, hastaya yakınlığı, hastanın tanısı, hastaneye yatış sayısı, bakım süresi, tükenmişlik hissetme durumu, bakımda aileden destek alma durumu, ekonomik ve sosyal olarak etkilenme durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar olduğu belirlendi (p<0,05).Sonuç olarak kronik ruhsal hastalığı bulunan hastaların, birincil derece bakımından sorumlu bakım verenlerinin, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının yetersiz olduğu, bakım verenlerin sosyodemografik ve bakımla ilgili tanıtıcı özellikleri ile hastaların özelliklerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerinde etkileri olduğu saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda, psikiyatri hemşirelerinin bakım verenlerin sağlığını koruma ve geliştirmede daha aktif rol alması gerektiği önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Bakım Veren, Kronik Ruhsal Hastalıklar, Sağlık Davranışı, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

In this study, it was aimed to determine the healthy lifestyle behaviors of primary caregivers of psychiatric patients and the factors affecting these behaviors.This cross-sectional study was conducted with 122 caregivers of inpatients of a medical faculty hospital in the Trakya region between 07.10.2019-01.04.2020. Research data were collected using a questionnaire and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II. Number, percentage, mean, standard deviation, independent groups t-test, one-way analysis of variance and Tukey multiple comparison test were used to evaluate the data. The mean HLBS total score of the caregivers was determined as 124.37±28.02. It was determined that the total score of HLBS differed according to the education level of the caregiver, income level, length of care, feeling of burnout while dealing with the patient, and being economically affected. HLBS sub-dimension scores depend on the variables of caregivers' age, gender, marital status, income level, the condition of having any disease, education level, closeness to the patient, diagnosis of the patient, number of hospitalizations, duration of care, feeling of burnout, receiving support from family in care, and being affected economically and socially. significant differences were found (p<0,05).As a result, it was determined that the primary caregivers of the psychiatric patients had insufficient healthy lifestyle behaviors, and socio-demographic, care-related descriptive characteristics of the caregivers and the characteristics of the patients the had an effect on the healthy lifestyle behaviors. According to these results, it is suggested that psychiatric nurses should take a more active role in protecting and improving the health of caregivers.Key words: Caregiver, Chronic Mental Illnesses, Health Behavior, Healthy Lifestyle Behaviors