Kalp yetersizliği olan hastalarda dispne ve yaşam kalitesinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma kalp yetersizliği olan hastaların dispne ve yaşam kalitesini incelemek ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlandı.Araştırma; 01 Kasım 2019 – 30 Nisan 2020 tarihleri arasında İstanbul'da bir Şehir Hastanesine kalp yetersizliği tanısı ile başvurmuş olan 143 hasta ile gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri, `Hasta Bilgi Formu`, `Sol Ventrikül Disfonksiyonu Ölçeği` ve `Bazal Dispne İndeksi Ölçeği` kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde NCSS (NumberCruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) programında tanımlayıcı metotların (ortalama, standart sapma, frekans) yanı sıra Shapiro-Wilk testi, Bağımsız gruplar t testi, Mann-Whitney U testi Kruskal-Wallis, Pearson korelasyon analizi, KR-20 ve Cronbach alfa kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık değeri p<0.05 olarak kabul edildi.Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 75.6±12.31 yıl olup, %53.8'i kadındı. Hastaların BKİ değerleri ortalaması 27.32±6.19 kg/m2'dir. Hastaların %60.8'i okuryazar, %47.6'sı ev hanımı, %43.4'ü emekli, %69.2'i orta gelirli, %44.8'i evli, 79.7'i yaşamının çoğunu ilde geçirmekte, %64.3'ü kalp yetersizliği sınıflamasında NYHA sınıf IV'de yer almaktadır. Hastaların ortalama EF değeri % 47.36±13.27, Hgb değeri 10.6±2.31 olarak bulundu. Hastaların %51'i HT, %81.1'i DM hastalıkları bulunmakta olup. %73.4'ü beta blokerler, %85.3'ü diüretik kullanmaktadır.Hastaların Sol Ventrikül Disfonksiyonu Ölçeği puan ortalamasının 92.72±10.83, Bazal Dispne İndeksi Ölçeği puan ortalamasının 2.00±2.45 olduğu belirlendi. Kalp yetersizliği hastalarının eğitim durumlarına göre LVD-36 puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p<0.001). Okuryazar olanların puan ortalamalarının ilköğretim mezunu olanların puan ortalamalarından daha yüksek bulundu. (p<0.001). Hastaların eğitim düzeyi arttıkça yaşam kalitesi yükseldi. Hastaların kalp yetmezliği sınıflarına göre LVD-36 puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p<0.001). NYHA 4 olan olguların puan ortalamalarının NYHA 2 ve 3 olanların puan ortalamalarından daha yüksek olduğu bulundu (sırasıyla, p<0.001, p=0.007). Hastaların kalp yetersizliği şiddeti arttıkça yaşam kalitesi de kötüleşti. Hastaların hipertansiyon varlığına göre LVD-36 puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (p=0.003). Hipertansiyon olan hastaların LVD-36 puan ortalaması olmayanlardan daha yüksek bulundu. Çalışmamızda hipertansiyon hastalığın varlığı hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiledi. Hastaların kalp yetersizliği sınıflarına göre BDI puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p=0.001). NYHA 2 sınıfında olan hastaların puan ortalaması NYHA 3 ve 4 sınıfta olanların puan ortalamasından daha yüksek bulundu (sırasıyla, p=0.032, p<0.001). NYHA 3 olan olguların BDI puan ortalamalarının NYHA 4 olanların puan ortalamalarından daha yüksek bulundu (p<0.001). Hastaların kalp yetersizliği şiddeti arttıkça dispnenin şiddeti artmaktadır. Hastalarda diyabet varlığına göre BDI puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p=0.011). Diyabet olan hastaların puan ortalamalarının olmayanlardan daha yüksek olduğu bulundu. Diyabet varlığı dispne şiddetini azaltmaktadır. Hastaların diyete uyma durumlarına göre BDI puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p=0.007). Diyete uyan hastaların puanlarının uymayanlardan daha düşük olduğu saptanmıştır. Diyete uymak hastaların dispne şiddetini arttırmaktadır. Hastaların BDI puanları ile kullandıkları ilaç sayıları arasında negatif yönde 0.206 (zayıf) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulundu (r=-0.206, p=0.014). Hastaların kullandıkları günlük ilaç sayısı arttıkça dispne şiddeti de kötüleşti. Hastaların BDI puanları ile LVD-36 puanları arasında negatif yönde 0.599 (orta) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulundu (r=-0.599, p<0.001). Hastaların dispne şiddeti arttıkça yaşam kalitesi de kötüleşti.Sonuç olarak; hemşirelerin kalp yetersizliği olan hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek ve dispne şiddetini azaltmak için bireysel bakım planlaması, yaşam kalitesi ve dispne şiddetini geçerli ve güvenilir ölçeklerle değerlendirilmesi önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Kalp yetersizliği, dispne, yaşam kalitesi

This descriptive and cross-sectional study was planned to investigate of dyspnea and quality of life in patients with heart failure and affection factors. The study; It was carried out with 143 patients who applied to a City Hospital in Istanbul with the diagnosis of heart failure between 01 November 2019 and 30 April 2020. The data were collected using `Patient Information Form`, `Left Ventricular Dysfunction Scale` and `Basal Dyspnea Index Scale`. Shapiro-Wilk test, Independent groups t test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis, Pearson correlation, as well as descriptive methods (mean, standard deviation, frequency) in the NCSS (NumberCruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) program in the analysis of data. analysis, KR-20 and Cronbach's alpha were used. Statistical significance value was accepted as p<0.05.The mean age of the patients participating in the study was 75.6±12.31 years, and %53.8 of them were women. The mean BMI values of the patients were 27.32±6.19 kg/m². %60.8 of the patients were literate, %47.6 were housewives, %43.4 were retired, %69.2were middle-income, %44.8 of them married, %79.7 of them spent most of their lives in the province, %64.3 of them had NYHA IV class in heart failure classification. The mean EF value of the patients was %47.36±13.27, and the Hgb value was 10.6±2.31. %51 of the patients had hypertansion and %81.1 had diabetes mellitus diseases, %73.4 of the patients used beta blockers and %85.3 used diuretics.It was determined that the Left Ventricular Dysfunction Scale mean score of the patients was 92.72±10.83, and the Basal Dyspnea Index score mean was 2.00±2.45. A statistically significant difference was found in the mean LVD-36 mean score of the heart failure patients according to their educational status (p<0.001). The scores of those who were literate were found to be higher than the mean scores of those who graduated from primary school. (p<0.001). As the education level of the patients increased, their quality of life increased too. A statistically significant difference was found in terms of LVD-36 mean scores according to the heart failure functional classes of the patients (p<0.001). It was found that the mean score of the patients with NYHA 4 was higher than the mean score of the patients with NYHA 2 and 3 (respectively, p<0.001, p=0.007). As the severity of heart failure of the patients increased, their quality of life deteriorated. A statistically significant difference was found in terms of LVD-36 mean scores according to the presence of hypertension (p=0.003). The mean score of patients with hypertension was found to be higher than those without. In our study, the presence of hypertension disease adversely affected the quality of life. A statistically significant difference was found in terms of BDI mean scores according to the heart failure functional classes of the patients (p=0.001). It was found that the scores of the patients in the NYHA 2 class were higher than the scores of the patients in the NYHA 3 and 4 classes (respectively, p=0.032, p<0.001). The mean score of the patients with NYHA 3 was found to be higher than the mean score of the patients with NYHA 4 (p<0.001). As the severity of heart failure of the patients increases, the severity of dyspnea increases. A statistically significant difference was found in terms of BDI mean scores according to the presence of diabetes in the patients (p=0.011). It was found that the mean scores of patients with diabetes were higher than those without diabetes. It was found that patients with diabetes was reduced the severity of dyspnea. A statistically significant difference was found in terms of BDI mean scores according to the patients' adherence to diet (p=0.007). It was determined that the mean scores of the patients who adhered the diet were lower than those who did not. The patients who adhered cardiac diet increased the severity of dyspnea. There was a statistically significant negative correlation at the level of 0.206 (weak) between the BDI scores of the patients and the number of drugs they used (r=-0.206, p=0.014). The severity of dyspnea worsened as the number of daily medications used by the patients increased. There was a statistically significant negative correlation at the level of 0.599 (moderate) between the BDI scores of the patients and their LVD-36 scores (r=-0.599, p<0.001). As the severity of dyspnea increased, the quality of life deteriorated.In conclusion; It is recommended that nurses evaluate individual care planning, quality of life and dyspnea severity with valid and reliable scales in order to improve the quality of life of patients with HF and reduce the severity of dyspnea.Key words: Heart failure, dyspnea, quality of life