Edirne Uzunköprü Devlet Hastanesinde vardiyalı ve vardiyasız çalışan sağlık personellerinin uyku düzeni ve kalitesi ile sağlıklı yeme indeks (SYİ) skoru arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma ile vardiyalı ve vardiyasız çalışan sağlık personellerinin uyku düzeni ve kalitesi ile Sağlıklı Yeme İndeks(SYİ) skorları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Mart – Eylül 2020 tarihleri arasında Edirne Uzunköprü Devlet Hastanesi'nde çalışan 70'i vardiyalı ve 80'i vardiyasız olmak üzere 150 gönüllü sağlık çalışanı ile yürütülmüştür. Araştırma verileri; sosyodemografik bilgiler, aylık besin tüketim sıklığı formu, Pittsburgh Uyku Kalite ölçeği ve 24 saatlik besin tüketim kaydını içeren dört bölümlük anket formu elde edilmiştir. Bireylerin Sağlıklı Yeme İndeks (SYİ) skorlarını belirlemek amacı ile 24 Saatlik Besin Tüketimi ve Aylık Besin Tüketim Sıklığı kaydı alınmış, uyku kalitesini belirlemek amacıyla Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) uygulanmıştır. Vardiyalı çalışanların uyku kalitesi puanları 5,47±2,54; vardiyasız çalışanların 4,77±2,95 olarak bulunmuştur (p>0,05). Uyku kalitesi puanları vardiyalı ve vardiyasız çalışmaya göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). Vardiyalı çalışanların SYİ puanlarının (x̄=57,99±9,52) vardiyasız çalışanlardan (x̄=61,55±10,09) daha düşük seviyede olduğu görülmektedir (p<0,05). Vardiyalı çalışma durumuna göre uyku kalitesi ve diyet kalitesi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0,05). Vardiyalı ve vardiyasız çalışanlarda iyi uyku kalitesine ve kötü uyku kalitesine sahip bireylerin büyük oranda normal diyet kalitesine sahip olduğu bulunmuştur (p>0,05). Vardiyalı çalışan bireylerde PUKİ puanı ile SYİ puanı arasında zayıf düzeyde negatif ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0,05). Vardiyasız çalışanlarda PUKİ puanı ile SYİ puanı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Vardiyalı çalışanların uyku ve diyet kalitesini arttırmak amacıyla sağlıklı beslenme ve uyku kalitesi konusunda eğitimler düzenlenebilir. Vardiyalı çalışanların daha yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak amacıyla hastanelerin imkanları ölçüsünde sağlıklı ara öğün alternatifleri sunulmasının yararlı olacağı düşünülmektedir. Vardiyalı çalışmaya göre bireylerde uyku kalitesi ve Sağlıklı Yeme İndeksi arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla sayıda çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar sözcükler: Diyet Kalitesi, Sağlıklı Yeme İndeksi-2015, Uyku Kalitesi, Vardiyalı Çalışma

The aim of this study was to evaluate the relationship between sleep patterns and quality of health personnel working in shifts and non-shifts and Healthy Eating Index (HEI) scores. The research was carried out with 150 volunteer health workers, 70 of whom were in shifts and 80 of whom were non-shift, working at Edirne Uzunköprü State Hospital between March and September 2020. Research data; A four-part questionnaire including sociodemographic information, monthly food consumption frequency form, Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) scale and 24-hour food consumption record form was obtained. In order to determine the Healthy Eating Index (HEI) scores of individuals, 24-Hour Food Consumption and Monthly Food Consumption Frequency were recorded, and Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) was applied to determine sleep quality. The sleep quality scores of shift workers were 5,47±2,54; it was found to be 4,77±2,95 for non-shift workers. Sleep quality scores do not differ significantly between shift and non-shift work (p>0.05). It is seen that the HEI scores of shift workers (x̄=57,99±9,52) are lower than those of non-shift workers (x̄=61,55±10,09) (p<0.05). No significant relationship was found between shift work status, sleep quality and diet quality (p>0.05). It was found that individuals with good sleep quality and poor sleep quality in shift and non-shift workers had mostly normal diet quality (p>0.05). It was found that a weak negative and significant correlation was found between PSQI score and HEI score in shift workers (p<0.05). There was no significant relationship between PSQI score and HEI score in non-shift workers (p>0.05). Healthy nutrition and sleep quality trainings can be organized to increase the sleep and diet quality of shift workers. In order to provide more adequate and balanced nutrition for shift workers, healthy snacks are within the possibilities of the hospitals. It is thought that it would be useful to present alternatives. According to shift work, more studies are needed to better understand the relationship between sleep quality and Healthy Eating Index in individuals. Key words: Diet Quality, Healthy Eating Index-2015, Sleep Quality, Shift Work