Münşeât-ı Abdülkerîm Çelebi

Abstract

Abdülkerîm Çelebi 16. yüzyılın ikinci yarısında ve 17. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olup Dâvûd Paşa, Zâl Paşa, Astarcı Sinan, Sahn-ı Semâniye ve Vâlide Sultan Medreselerinde müderrislik yapmış; Yenişehir, Edirne, Halep, Mısır, Bursa ve Galata gibi farklı şehirlerde kadılık vazifesini deruhte etmiştir. Bunun dışında dönemin edebî muhitiyle de iç içe olmuştur. Özellikle nesir alanında yazdığı mektuplarla dikkat çekmiştir. Mektup gönderdiği kişiler arasında dönemin önemli makamlarında vazifeli kişiler de yer almaktadır. Bu mektupların yer aldığı yazma eserler tarandığında yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerde 37 nüshaya ulaşılmıştır. Mektupların herhangi bir konuda talepte bulunma, tebrik etme, baş sağlığı dileme, hasbıhâl etme gibi çok farklı içeriklerden oluştuğu görülmüştür. 17. yüzyıl nesrinin sanatlı dilinin kullanıldığı mektuplar, dönemin mektup yazma geleneğine uygun bir üslûpla kaleme alınmıştır. Çalışmada Klasik Türk Edebiyatında Münşeât, Abdülkerîm Çelebi'nin hayatı ve eserleri ile mektupların üslûbu hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde Çelebi'nin Münşeâtı'nda yer alan kelime türleri, cümle yapısı, şiir örneklerinin sayısı ile kullanım yüzdeleri, tespit edilen 37 nüshadaki 64 mektubun sıralamaları ile ilgili tablolar oluşturulup mektupların gönderildiği kişiler, mektup içerikleri ele alınmıştır. Son olarak da metin tenkidi bölümüne yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Abdülkerîm Çelebi, Münşeât, Mektup, Münşi, Nüsha.

Abdülkerîm Çelebi lived in the second half of the 16th century and the first half of the 17th century, and he worked as a mudarris in the madrasahs of Davud Pasha, Zal Pasha, Astarcı Sinan, Sahn-ı Semaniye and Valide Sultan; he worked as a Kadi in different cities such as Yenişehir, Edirne, Aleppo, Egypt, Bursa and Galata. Apart from that, he was also intertwined with the literary environment of the period. Especially the letters he wrote in the field of prose attracted attention. Among the people he sent letter to, there are also those who were in charge of the important offices of the period.When the works containing these letters were scanned, 37 copies were reached in domestic and foreign libraries. When the letters were examined, it was seen that they consisted of very different contents such as making a request in any matter, congratulating, expressing condolences and chatting. The letters, in which the artistic language of 17th century prose was used, was written in a style suitable for the tradition of writing letters of the period. In the study, information was given about Münşeât in Classical Turkish Literature, the life and works of Abdülkerîm Çelebi and the style of the letters. Subsequently, tables were created regarding the word types, sentence structure, the number and usage percentages of poetry examples in the text, the order of 64 letters in 37 copies which were detected. And the people to whom the letters were sent, the contents of the letters were discussed. Finally, the text criticism section is included.Key Words: Abdülkerîm Çelebi, Münşeât, Letter, Münşi, Copy.