Demokrat Parti döneminde basına uygulanan sansür: Kim/Mim mecmuası örneği (1958-1960)

Abstract

Demokrat Parti'ye muhalif yayınlar arasında önemli bir yeri olan Kim dergisi 30 Mayıs 1958 yılında kurulmuştur. Haftalık çıkarılan dergi, yazar kadrosunu giderek genişleterek okuyucunun dikkatini çekmiş ve kısa sürede başarıyı yakalamıştır. Şahap Balcıoğlu, Özcan Ergüder, Orhan Birgit ve Ali İhsan Göğüş derginin imtiyaz sahipleridir. Dönemin iktidarı olan Demokrat Parti'ye muhalif yazıları ve eleştirel dili sebebiyle hükümet tarafından çoğu haberi sansürlenen dergi, ilk kez 1958 yılı Eylül ayında yargılanmıştır.Dünyaca ünlü gazeteci Eugen Pulliam'ın, Türkiye ziyareti sonrası memnuniyetsizliğini dile getirdiği yazılar, Kim dergisi tarafından alıntılanınca Başbakan Adnan Menderes dergiye `Başbakana Hakaret Sebebi` ile `Pulliam Davası` açmıştır. Dava sonucu dergi bir süreliğine kapatılmış, imtiyaz sahibi Şahap Balcıoğlu hapis cezası almıştır. Dergi bu sürede yayın hayatına Mim ismiyle devam etmiştir. Muhalif tavrından ödün vermeyen Kim dergisi 1 ay süren yasak ardından yayın hayatına devam etmiştir. Dergi Demokrat Parti döneminde birçok engelle karşılaştığından çoğunlukla gününde çıkarılamamıştır. Bu engeller genellikle; hükümetin kâğıt vermemesi, yalnızca muhalif olan gazete ve dergilere getirilen zamlar, yazarların DP'liler tarafından darp edilmesi veya gündemdeki önemli başlıklara yayın yasağı getirilmesi şeklinde engellerdir.Demokrat Parti'nin bu baskılı yönetiminde dahi dergi geç de olsa her hafta çıkarılmıştır. Eleştirel yazıların önüne geçemeyen DP, çözümü denetleyici bir komisyon kurmada bulmuştur. Muhalif basını kontrol altına almayı amaçlayan Tahkikat Komisyonu'nun aldığı kararla Kim dergisi açıklama yapılmaksızın kapatılmıştır. Böylece dergi, yalnızca muhalif olması sebebiyle hükümet tarafından ikinci kez kapatılmıştır. 1960 yılında ordunun yönetime el koyması ile komisyonca kapanan dergi ve gazetelerin yasakları kaldırılmış, cezaevindeki gazeteciler serbest bırakılmıştır. Kim dergisi 1960 darbesinden 1968 yılına kadar çıkarılmaya devam etmiştir.

Kim Journal, which has an important place among the publications opposing the Democratic Party, was founded on May 30, 1958. Published weekly, the journal gradually expanded its writer staff and attracted the attention of the reader and achieved success in a short time. Şahap Balcıoğlu, Özcan Ergüder, Orhan Birgit and Ali İhsan Göğüş are the consessionaire of the journal. The journal, most of which was censored by the government due to its articles and critical thinking against the Democratic Party, which was government of the time, was tried for the first time in September 1958.When the articles of world-famous journalist Eugen Pulliam, in which he expressed his dissatisfaction after his visit to Turkey, were quoted by Kim Journal, Prime Minister Adnan Menderes opened the `Pulliam Case` to the journal for `Insulting the Prime Minister`. As a result of the lawsuit, the journal was closed for a while and the concessionaire Şahap Balcıoğlu was sentenced to prison. During this period, the journal continued its publication life under the name Mim. Kim Journal, which did not compromise its oppositional attitude, continued its publication life after a ban that lasted for a month. Since the journal faced many obstacles during the Democratic Party period, it was mostly not published on its day. These obstacles are usually; the government's refusal to issue papers for printing, the hikes made only to opposing newspapers and magazines, the beating of writers by DP members, or a publication ban on important topics on the agenda.Even in this pressured administration of the Democratic Party, the journal was published every week, albeit late. Unable to avoid critical articles, DP found the solution in establishing a supervisory commission. With the decision taken by the Investigation Commission, which aimed to control the dissident press, Kim Journal was closed without explanation. Thus, the journal was closed for the second time by the government only because of its opposition. With the army's seizure of power in 1960, the bans on magazines and newspapers that were closed by the commission were lifted, and journalists in prison were released. Kim Journal continued to be published from the 1960 coup until 1968.