Müstakîm-Zâde Seyyid Süleyman Sa'âdeddîn Efendi'nin Hulâsatü'l-Hediyyesi (İnceleme-tenkitli metin)

Abstract

Klasik Türk edebiyatında biyografik nitelikte yazılan eserler önemli bir paya sahiptir. Bunlardan menâkıb-nâme ve terceme-i hâl şeklinde yazılanlar, tasavvuf geleneğinin icracıları olan şeyhlerin ve bu şeyhlerin bağlı oldukları tarikat silsilelerinin ve tarikat geleneğinin anlaşılması açısından oldukça önemlidir.Çalışmanın giriş kısmında Hulâsatü'l-Hediyye'de terceme-i hâllerine yer verilen şeyhlerin mensup oldukları Halvetiyye ve ona bağlı bir kol olan Şemsiyye kolu hakkında bilgilere yer verildi. Bu kısımda ayrıca terceme-i hâl ve menâkıb-nâme türleri hakkında bilgilere de yer verildi.Çalışmanın birinci bölümünde eserin yazarı Müstakîm-zâde Seyyid Süleyman Sa'deddîn hakkında bilgilere yer verilirken ikinci bölümde ise Hulâsatü'l-Hediyye'nin içeriği hakkında bilgilere yer verilmiş, eserin elimizde bulunan dört farklı nüshasının tanıtımı yapılmış ve eser dil-üslup yönünden incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmaya konu olan eserin ikisi İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, ikisi de İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde olmak üzere tespit ettiğimiz toplamda dört adet nüshası bulunmaktadır. Yine ikinci bölümde dil ve üslup incelemesi bağlamında eserde kullanılan sözcük türleri, tamlamalar, cümle çeşitleri, deyimler, veciz ifadeler ve söz sanatları da tespit edilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise eserin tenkitli metni ve metnin yazımında dikkat edilen hususlara yer verilmiştir. Sonuç kısmında çalışmadan elde edilen bulgular değerlendirilmiş ve çalışmanın bilim dünyasına sunduğu katkılara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Müstakîm-zâde Seyyid Süleyman Sa'deddîn Efendi, Hulâsatü'l-Hediyye, Şemsiyye, transkripsion, inceleme, tenkitli metin

Biographical works in classical Turkish literature constitute an important part of it. The ones written in the form of Menâkıb-name and terceme-i hal are very important in terms of understanding the sheiks who are the performers of the Sufi tradition, the sects to which these sheiks are affiliated, and the sect tradition.The introductory part of the study includes information about the Halvetiyye, to which the sheiks whose terceme-i states are included in Hulasatu'l-Hediyye are affiliated, and the Semsiyye, which is a branch of Halvetiyye. This part also discusses the types of terceme-i hal and menakibname types.While the first part of the study includes information about the author of the work, Mustakimzade Seyyid Suleyman Sadeddin; the second part gives information about the content of Hulasatu'l-Hediyye, compares, and analyzes the four different copies of the work in terms of language and style. There are four copies of the work that is the subject of the study, two of which are in the Istanbul University Library and the other two are in the Library of Istanbul Topkapı Palace Museum. Again in the scond part, within the context of language and style analysis determines the types of words, phrases, sentence types, idioms, aphoristic expressions and rhetoric used in the work The third part of the study includes the transcription of the work and the issues that are consedered in the writing of the text. The conclusion part discusses the findings of the study and includes its contributions to the world of science.Keywords: Mustakim-zade Seyyid Suleyman Sadeddin Efendi, Hulasatu'l-Hediyye, Transcription, Semsiyye, analysis, textual crıtıcısm