Ahmet Hamdi Tanpınar'ın romanlarında bağlaçlar

Abstract

Türkiye Türkçesinde kelimeler anlamlı ve görevli kelimeler olmak üzere ikiye ayrılır. Görevli kelimelerin bir kısmını bağlaçlar oluşturur. Bağlaç; kelimeleri, kelime gruplarını ya da cümleleri birbirine bağlayan, bünyesine tabi oldukları gramer unsurları arasında mana veya şekil bakımından bir birliktelik sağlayan, tek başlarına görevleri olmayan ancak, üstlendikleri görev dolayısıyla içinde bulundukları birliğe farklı manalar katan gramer unsurlarıdır. Bu çalışmada bağlaçların tanımı, yapısı, işlevleri, bağlaçlar konusunda ilgili çalışmalardaki fikir ayrılıkları ve bağlaçların kökenlerine değinilmiştir. Tüm bu bilgiler ışığında A. H. Tanpınar'ın üç romanında ( Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü ve Mahur Beste) bağlaçlar tespit edilip incelenmiştir. Çalışmanın giriş kısmında bağlaçlarla ilgili genel bilgilere değinilmiş ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın hayat, eserleri ve edebi kişiliği hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Türkiye Türkçesindeki bazı gramer kitaplarında yer alan bağlaç tanımlarına yer verilmiş ve bunlar ışığında tarafımızca bir bağlaç tanımı yapılmıştır. Ayrıca bağlaçlarla edatlar arasındaki farka değinilip, bağlaçların Türkçedeki kullanımları kronolojik olarak araştırılmıştır. Çalışmanın ikinci kısmında bağlaçlar kökenlerine göre, işlevlerine göre ve yapılarına göre ele alınıp incelenmiştir. Ayrıca bağlaçlarla ilgili ulaşabildiğimiz yayınların bir bibliyografisi de eklenmiştir. Çalışmanın 3.kısmında ise Tanpınar'ın 3 romanı bağlaçlar açısından incelenip, bağlaçlar tespit edilmiş, bağlaçların cümlede hangi fonksiyonda kullanıldığı ile ilgili kısa bir bilgi verildikten sonra her bağlaçla ilgili örnek cümleler söz konusu bağlacın altında sıralanmıştır. Sonuç kısmında ise romanlarda tespit edilen bağlaçların sayısal verileri verilmiş ve hangi grup bağlaçların çoğunlukta olduğu belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bağlaç, bağlama edatı, görevli kelimeler, teşekkül.

In Turkey Turkish, words are divided into two as meaningful and functional words. Conjunctions form some of the functional words. Conjunctions are the grammatical elements that bind words, word groups, or sentences together providing a unity in terms of meaning or form between the grammatical elements to which they are subject and adding different meanings to the unity they are in due to the task they undertake although they do not have a function on their own. In this study, the definition, structure, functions of conjunctions, disagreements in related studies about conjunctions and the origins of conjunctions are dealt with. In the light of all this information, conjunctions in A. H. Tanpınar's three novels (Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü ve Mahur Beste) have been identified and examined. In the introduction part of the study, after a brief supply of information about conjunctions the required information about Ahmet Hamdi Tanpinar's life, works and literary personality is given. Later, the definitions of conjunctions in some grammar books in Turkey Turkish are given and in the light of these, a peculiar conjunction definition has been attempted by us. In addition, the difference between conjunctions and prepositions was mentioned, and the use of conjunctions in Turkish was investigated chronologically. In the second part of the study, conjunctions were examined according to their origins, functions, and structures. In addition, a bibliography of the publications accessible by us about conjunctions has been added. In the third part of the study, Tanpınar's three novels were analyzed in terms of conjunctions, the conjunctions were determined, a brief information was given about the function of the conjunctions in the sentence, and sample sentences related to each conjunction were listed under the related conjunction. In the conclusion part, the numerical data of the conjunctions found in the novels are given and the group of conjunctions that is in the majority are delineated. Keywords: conjunction, conjunctive preposition, functional words, formation.