Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesinde yenilebilir peyzaj tasarım önerisi

Abstract

Amaç: Erzurum kentinde sürdürülebilirliğin devamının sağlanması, biyoçeşitliliğin artırılması, güvenli gıdaya ulaşımın kolaylaşması gibi birçok katkısı bulunan yenilebilir peyzaj tasarımların yaygınlaşmasını sağlamak için çalışma alanı olarak belirlenmiş Atatürk Üniversitesi bünyesinde yer alan botanik bahçesinde yenilebilir peyzaj tasarım önerisi sunularak halkın bilinç düzeyini yükseltmektir. Erzurum kenti iklim koşullarına uygun olarak kültürü yapılabilen yenilebilir bitkilerle peyzaj tasarım tekniklerine bağlı kalarak Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesi'nde belirlenmiş olan yaklaşık 1500 m²'lik alan için yenilebilir peyzaj tasarım önerisi ortaya konulmuştur. Ayrıca, kentin yeşil alan miktarını artıran, ekolojik faydaları olan bir peyzaj tasarım önerisi sunulmuştur.Yöntem: Araştırmada yenilebilir peyzaj kavramı, yenilebilir peyzaj alanlarında kullanılan bitkiler, Erzurum koşullarında doğal olarak yetişen veya kültürü yapılabilen yenilebilir bitkiler üzerinden literatür taraması yapılmış, dünyadaki örnekleri incelenmiştir. Atatürk Üniversitesi Botanik bahçesi içinde proje için uygun olan ortalama 1500 m2'lik alan belirlendikten sonra çevre analizi, toprak analizi, GZFT analizi gibi analizler ve fotoğraf çekimleri yapımıştır. Tüm veriler ve analizler birleştirilerek peyzaj tasarım süreçlerinden sörvey, leke ve fonksiyon sunum paftaları oluşturulmuştur. Yenilebilir peyzaj tasarım öneri alanı toplamda yaklaşık 1500 m2'lik alana sahip olup, bu alanın yaklaşık 648 m2'lik kısmı çim alan ile meyvesi yenilebilir odunsu bitkiler, yaklaşık 419 m2'lik kısmı sert zemin, yaklaşık 21 m2'lik kısmı su yüzeyi ve yaklaşık 412 m2'lik kısmı 9 alt başlıktan oluşan bitkisel gösteri alanlarını içermektedir. Botanik bahçesinin ve yenilebilir peyzaj tasarımın, en uygun tasarım konseptine karar verildikten sonra avan ve kesin proje aşamalarına geçilmiştir. Tasarımın son hali olan kesin proje de bittikten sonra bitkilendirme projesi olan plantasyon projesi yapılmıştır. Sulama sistemini belirlemek için sulama projesi, tüm tasarımın algılanabilir ve uygulanabilir olması için ölçülendirme, kesit ve yapısal detayları, perspektif projelerine yer verilmiştir. Tasarımda AutoCAD, Photoshop, SketchUp, lumion 12 çizim programları kullanılmıştır.Bulgular: Araştırma bulgularını; Erzurum koşullarına uygun kültürel meyve ve sebze bitkileri kullanarak Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesi içinde yer alan yaklaşık 1500 m²'lik bir alan için önerilen sörvey, leke ve fonksiyon diyagramı, avan, kesin, plantasyon, ölçülendirme, sulama, kesit, detay, perspektif tasarımlarına oluşturmaktadır.Sonuç: Yenilebilir peyzaj tasarımları; kentsel yeşil alanların artışına katkı sağlamakla birlikte toplumun ortak çabası ve katkısı ile gerçekleşmesi ve dolayısıyla toplumsal iş birliğini geliştirmesi, tarımsal ürünün döngüsüne yakından tanık olmayı sağlaması ve sağlıklı gıdaya erişim gibi sayısız pek çok fayda içermektedir. Yenilebilir peyzajda kullanılan yenilebilir süs bitkileri hem estetik hem de sağlıklı beslenmeye katkı sağlayacak özellikler taşımaktadır. Yenilebilir süs bitkileri, son yıllarda dünya üzerinde peyzaj bitkisi olarak büyük ilgi görmektedir. Erzurum kenti koşullarında önerilen yenilebilir peyzaj tasarım önerisi ile çevre kalitesinin artırılması, yaşanabilir mekanlar oluşturulması, gıda güvenliği ve esnek gıda sistemlerinin sağlanmasıma katkı sunulması beklenmektedir.Anahtar Kelimeler: Yenilebilir peyzaj, yenilebilir bitkiler, peyzaj tasarımı, Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesi.

Purpose: To increase the awareness of the public by presenting an edible landscape design proposal in the botanical garden of Atatürk University, which has been determined as the study area in order to ensure the continuation of sustainability in the city of Erzurum, increase biodiversity, and facilitate the access to safe food. An edible landscape design proposal was put forward for an area of approximately 1500 m², which was determined in the Atatürk University Botanical Garden, adhering to the landscape design techniques with edible plants that can be cultivated in accordance with the climatic conditions of Erzurum city. In addition, a landscape design proposal that increases the amount of green space in the city and has ecological benefits is presented.Method: In the research, the concept of edible landscape, the plants used in the edible landscape areas, the edible plants that grow naturally or can be cultivated in Erzurum conditions, a literature review was made and the examples in the world were examined. After an average of 1500 m2 area suitable for the project was determined in Atatürk University Botanical Garden, analyzes such as environmental analysis, soil analysis, SWOT analysis and photo shoots were made. By combining all data and analysis, survey, stain and function presentation sheets were created from the landscape design processes. The edible landscape design proposal area has a total area of approximately 1500 m2, of which about 648 m2 is grass area and edible woody plants, about 419 m2 is hard ground, about 21 m2 is water surface and approx. It includes vegetative display areas with an area of 412 m2 consisting of 9 sub-titles. After deciding on the most suitable design concept of the botanical garden and edible landscape design, the preliminary and final project stages were started. After the final project, which is the final version of the design, was completed, the plantation project, which was the planting project, was carried out. Irrigation project to determine the irrigation system, dimensioning, cross-section and structural details, perspective projects are included in order to make the whole design perceptible and applicable. AutoCAD, Photoshop, SketchUp, lumion 12 drawing programs were used in the design.Findings: Research findings; Using cultural fruit and vegetable plants suitable for Erzurum conditions, the proposed survey, stain and function diagram for an area of approximately 1500 m² in Atatürk University Botanical Garden constitutes preliminary, precise, plantation, dimensioning, irrigation, section, detail, perspective designs.Results: Edible landscape designs; While contributing to the increase of urban green areas, it includes numerous benefits such as the joint effort and contribution of the society, thus improving social cooperation, closely witnessing the cycle of agricultural products and access to healthy food. Edible ornamental plants used in edible landscape have features that will contribute to both aesthetic and healthy nutrition. Edible ornamental plants have attracted great interest as landscape plants in the world in recent years. With the edible landscape design proposal proposed in Erzurum city conditions, it is expected to contribute to increasing the environmental quality, creating livable spaces, providing food safety and flexible food systems.Keywords: Edible landscaping, edible plants, landscape design, Atatürk University Botanical Garden.