Doğal floradan toplanan köpekdişi (Cynodon dactylon L. (Pers.)) popülasyonlarında bazı morfolojik ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Köpekdişi (Cynodon dactylon), yüksek kalitede ot üretmesi, karışık yetiştirmeye uygun olması ve toprak yüzeyini kaplama oranının fazla olması nedeniyle kaba yem üretimi, mera ıslah çalışmaları, toprak muhafazası ve peyzaj düzenlemeleri açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak bu bitkinin kültür çeşitlerinin soğuğa hassas olması sebebiyle yüksek rakımlı bölgelerde yetiştiricilikleri yapılamamaktadır. Yapılan bu çalışma ile doğal florada bulunan yabani köpekdişi genotipleri toplanarak hem bunların yem, mera ve çim tipi olarak değerlendirme olanakları hem de tarımsal ve morfolojik özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.Yöntem: Araştırmanın ilk yılında doğal floradan köpekdişi popülasyonları klonlar halinde toplanarak sera şartlarında saksılarda köklendirilmiştir. Bitki materyali toplanan lokasyonların koordinatları ve yükseltileri kaydedilmiş ve toprak özelliklerinin belirlenmesi amacıyla da toprak örnekleri alınmıştır. Çalışmanın ikinci yılında, saksılarda köklendirilen bitkiler Atatürk Üniversitesi Bitkisel Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında tek sıralı olarak dikilmişlerdir. Araştırmada 2020 ve 2021 yıllarında 2 yıl süre ile genotiplerin bazı fenolojik, morfolojik ve tarımsal özellikleri ile yem kalite özellikleri belirlenmiştir.Bulgular: Yapılan çalışmada sürme, başaklanma ve çiçeklenme tarihleri bakımından toplanan genotipler genel olarak kontrol çeşitlerine üstünlük sağlarken, bitki boyu 13,26- 51,56 cm arasında, başak uzunluğu 1,99-4,66 cm, kök boğazı taç genişliği 22,36-36,26 cm, sürgün sayısı 11,67-51,62 adet/bitki, büyüme şekli 1-9, sap kalınlığı 0,53-1,10 mm, yapraklılık 6-9, yaprak boyu 1,51-5,68 cm, yaprak eni 1,00-2,56 mm, yaprak rengi 6-9, yeşil bitki ağırlığı 9,20-95,37 g/bitki ve kuru bitki ağırlığı 5,22-45,24 g/bitki arasında değişiklik göstermiştir.Sonuç: Yapılan çalışmada toplanan genotiplerin büyük çoğunluğunun genel olarak incelenen tüm özellikler açısından kontrol çeşitlerine oranla belirgin bir üstünlük gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca yapılan çalışmada toplanan genotiplerin yem, mera ve çim tipi olarak değerlendirilmesi açısından takip eden yıllarda seleksiyon çalışmalarının yapılması uygun olacaktır.

Purpose: Bermudagrass (Cynodon dactylon L. (Pers.)) have significant importance for hay production, pasture improvement studies, soil conservation and landscaping because of their suitability for mixed plantation, high hay production and high ground coverage rates. However, the cultivars of this plants are not cultivated in high altitude regions since the cultivars of these plants are not resistant to cold. In this study, wild bermudagrass genotypes growing in natural flora were collected and determined their evaluation possibilities as forage, range and turfgrass types as well as their agricultural and morphological characteristics were tried to be determined.Method: In the first year of the study, Bermudagrass populations from natural flora were collected as clones and rooted in pots under greenhouse conditions. Coordinates and elevations of the locations were recorded and soil samples were taken for determining soil characteristics in where the plant materials are collected. In the second year of the study, the plants rooted in pots were planted in a single row at the Experimental Fields of Atatürk University Plant Production Application and Research Center. In the 2020 and 2021 years, some morphological, phenological, agronomic characteristics and hay quality parameters were determined of genotypes. Findings: In the study, the genotypes collected while in terms of shoot, ear and flowering dates were generally superior to control varieties, plant height was between 13,26-51,56 cm, spike length 1,99-4,66 cm, root collar diameter width 22,36-36,26 cm, number of shoots 11,67-51,62 pieces/plant, growth type 1-9, stem thickness 0,53-1,10 mm, leafy 6-9, leaf length 1,51-5,68 cm, leaf width 1,00-2,56 mm, leaf color 6-9, green plant weight 9,20-95,37 g/plant and dry plant weight 5,22-45,24 g/plantResults: It was determined that the majority of the genotypes collected in the study showed a significant superiority compared to the control varieties in terms of all the characteristics examined in general. In addition, it would be appropriate to carry out selection studies in the following years in terms of evaluating the genotypes collected in the study as forage, range and turfgrass types.