Türkiye'de milli burjuvazi: Tek Parti dönemi

Abstract

Batı toplumlarında doğal seleksiyon süreci içerisinde ortaya çıkan burjuvazi, Türkiye iktisat tarihi içerisinde bir proje olarak İttihat ve Terakki Fırkası'nın, milli iktisat politikası bağlamında oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu nedenle tasarlanan sınıf milli olarak düşünülmüştür. 1. Dünya Savaşı, İttihatçıların projelerini gerçekleştirmesinde bir şans ortamı yaratmış, fakat Osmanlı İmparatorluğu'nun sonunun gelmesi ile birlikte bu proje en azından Milli Mücadele sona erene kadar askıya alınmıştır.Milli Mücadele'nin zaferle bitişinin ardından Tek Parti Dönemi'nde, İttihatçıların milli iktisat politikaları devam ettirilmiştir. Dolayısıyla bu açıdan Tek Parti Dönemi'nin iktisadi sistematiği içerisinde milli burjuvazi oluşturulmaya çalışılmıştır. Sermayenin yokluğu, 1929 Ekonomik Buhranı gibi sebepler milli burjuvazinin tasarlandığı haliyle, yani güçlü bir sermaye birikimiyle ortaya çıkışını engellemiştir. Fakat bu noktada 2. Dünya Savaşı, milli burjuvazi için bir şans ortamı yaratmıştır. Yürütmüş oldukları karaborsa faaliyetleri ile sermaye birikimlerine ivme kazandırmışlardır. Ancak uygulamış oldukları bu faaliyetleri ile birlikte hem halkın hem de iktidar partisi olan CHP'nin tepkisini çekmişlerdir.Savaş sonrasında SSCB tehdidi nedeniyle, Türkiye ve ABD arasında yakınlaşma sonucu, Türkiye'de liberal politikalar açık bir şekilde uygulanmaya başlamıştır. Bu durum CHP'nin iktidarı, DP'ye devredinceye kadar sürmüştür. Neticesinde milli burjuvazi bu süreçte de güçlenmiş ve Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden itibaren ortaya çıkarılması hedeflenen milli burjuvazi, Tek Parti Dönemi iktisat politikaları içerisinde de kendisine yer bulmuştur.Anahtar Kelimeler: Burjuvazi, Tek Parti Dönemi, Türkiye Ekonomisi, Milli Burjuvazi.

Bourgeoisie, which emerged in Western societies within a process of natural selection, was aimed to be formed in Turkey as a project within the Turkish History of Economics in the context of the National Economy Policy of the Union and Progress Party. This is why the designed class was considered to be a National one. WWI provided an environment of opportunity for the members of the Party, but this project was put on hold at least until the process of National Struggle by the end of the Ottoman Empire.After the National Struggle ended in victory, the National Economy Policies of the Party's elite were continued in the Single-Party era. Therefore, in this sense, it was aimed to form a National Bourgeoisie within the economic systematic of the Single-Party era. Reasons such as lack of capital and the Economic Depression of 1929 prevented the emergence of a National Bourgeoisie with its designed form, that is, with a strong accumulation of capital. However, at this point, WWII created an environment of opportunity for a National Bourgeoisie. The actors of the period provided capital accumulations with momentum with the black-market activities they carried out. Nevertheless, with these activities they carried out, they received reactions from both the public and the CHP, which was the ruling party of the period.After the war, in the scope of the necessitated convergence between Turkey and the USA due to the threat of the USSR, liberal policies in Turkey continued to be openly practiced. This situation continued until the time the CHP was replaced by the DP in the government. As a result, National Bourgeoisie was also strengthened in this process, and therefore, the National Bourgeoisie that had been aimed since the late periods of the Ottoman Empire found itself a place within the economic policies of the Single-Party era.Keywords: Bourgeoisie, Single-Party Era, Turkish Economy, National Bourgeoisie.