Sağlık kuruluşlarında iyonize radyasyona maruz kalan çalışanların iş sağlığı ve güvenliği bilincinin araştırılması

Abstract

İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak için üretmeye başladığından beri üretim yöntem ve tekniklerini sürekli iyileştirmeye çalışmıştır. Teknoloji ve sanayinin gelişmesi, çalışan sayısının artışı ile birlikte iş sağlığı ve güvenliği artık kaçınılmaz hale gelmiştir. İş sağlığı ve güvenliğinin önemli konularından biri; de radyasyon güvenliğidir. 2019 yılı sonu ve halen dünyada yaşanan Covid-19 pandemi süreci de göstermektedir ki; sağlık çalışanları, toplumun sağlığını korumak için kendi sağlıklarını da tehlikeye atarak mesleki sorumluluklarını yerine getirmektedirler. Toplum sağlığının korunması ve sürdürülebilir bir sağlık sisteminin devamlılığının tesis edilmesinde, sağlık çalışanlarının mesleki riskleri, risklerin algılanma düzeyleri ve korunma yöntemleri önem arz etmektedir. Doğal radyasyon tüm canlıları etkilemekte iken, yapay radyasyon en çok iyonize radyasyonla çalışan sağlık çalışanlarını etkilemektedir. Bu çalışmada; Radyasyona bağlı iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, iyonize radyasyona maruz kalan çalışanların İSG bilincinin araştırılması ve radyasyonun zararlı etkileri ile ilgili farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır. Çalışma; İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, `Radyasyon Onkolojisi`, `Radyoloji` ve `Nükleer Tıp` Anabilim Dallarında görev yapmakta olan sağlık çalışanlarına uygulanmış olup, verilerin toplanmasında `Sakaoğlu Manavgat` (2011) tarafından hazırlanmış olan ve 44 sorudan oluşan `Mesleksel iyonlaştırıcı Radyasyon Risk Algısı Anketi` kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 (Statistical Package for Social Sciences) paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir.Katılımcıların mesleksel iyonlaştırıcı radyasyon risk algısı ortalamaları incelendiğinde; yaş gruplarına, cinsiyetlerine, medeni durumlarına ve çocuk sahibi olma durumlarına, meslek yıllarına, kadro durumlarına, meslek örgütü üyeliğine göre gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamamış olup, iyonlaştırıcı radyasyonla çalışmanın risk durumuna, çalışma yaşamları boyunca radyasyondan kaynaklanmış olabileceğini düşündüğü rahatsızlık durumuna, aylık toplam hane gelirine ve mesleklere göre gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmuştur.

Humankind has been trying to improve the methods and technics of production since it started producing. With the development of technology and industry and the increase in worker numbers, occupational health and safety has become inevitable. Radiation safety is one of the most important things in occupational health and safety. The still ongoing COVID-19 pandemic era which started in December 2019 shows us healthcare workers put themselves in danger in order to protect public health. When protecting public health and maintaining a sustainable healthcare system, healthcare workers' understanding of occupational hazard risks and protection is important. While natural radiation affects all living things, artificial radiation affects healthcare workers who work with ionizing radiation. With this study it is intended to investigate healthcare workers' awareness of occupational health and safety and to bring awareness to harmful radiation for people who work with ionizing radiation. This study has been worked on healthcare workers in Radiation Oncology, Radiology and Nuclear Medicine departments in İstanbul University Cerrahpaşa Medical Faculty. `The Questionnaire for Occupational Ionizing Radiation Risk Perception` which consists of 44 questions prepared by Sakaoglu, Manavgat (2011) has been used. Data was analyzed with SPSS 25.0 software package. There was no meaningful correlation between healthcare workers' age, gender, marital status, whether they were parents or not, their years in work, their alliance with unions or professional organizations and their understanding of occupational ionizing risk. However there was meaningful correlation between the participants' monthly total household income, their occupations and the risk of working with ionizing radiation, illnesses they thought caused by radiation they had during their work life.