Türk boylarının destanlarında kurt

Abstract

Tarihin karanlık dönemlerinden itibaren yaşamlarını devam ettiren Türkler, dünyanın farklı coğrafyalarına yayılarak bugün dünya üzerinde Türk adıyla varlığını sürdüren iki yüz milyona yakın bir millettir. Kadim dönemlerde göçerevli hayat şartlarının gerektirdiği şekillerde yaşamlarını sürdüren Türkler, bu gereklilikte tabiat unsurlarıyla birlikte yaşamayı öğrenmiştir. Bilhassa yüksek ova ve yaylaların oluşturduğu bozkır yaşantısında ekonomik hayatlarını çobanlık ve hayvancılık üzerine kuran Türkler, pek çok hayvanla iç içe bir yaşam sürmüştür. Ekonomik yaşamın sürdürülmesinin yanında Türklerin sosyo-kültürel hayatlarında da bu hayvanlar önemli bir konuma gelmiş, Türk kültürü, edebiyat ve mitolojisinde kendilerine yer bulmuştur.`Türk Boylarının Destanlarında Kurt` başlıklı bu çalışmada, Türk kültür hayatına etki eden vahşi hayvanlardan biri olan kurdun; Türklerin tarihî serüvenlerini, kahramanlarını ve kahramanlıklarını, başlarına gelen çeşitli savaş, göç, kıtlık gibi afet durumlarını ve aşk hikâyelerini konu edinen destanlardaki varlığı üzerinde durulmuştur. Bu amaç doğrultusunda Türkiye Türkçesine aktarılmış Türk boylarına ait toplamda 270 destan taranmış, bu destanların 146'sında kurt motifine yer verildiği geri kalan 124 destanda kurt motifinin bulunmadığı görülmüştür. Tarama sonucu elde edilen metinlerden hareketle kurdun destanlardaki varlığının nedenleri işlevsel olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Böylelikle Türk destanlarında kurdun varlığı yalnızca türeyişi sağlayan, yol gösteren ve savaş kılavuzluğu yapan kutsal-tanrısal bir hayvan olmasının yanında sekiz farklı işlevinin daha olduğu tespit edilmiştir. Tespit edilen bu işlevlerde kurdun ve kurt uzuvlarının destanın yaratıldığı toplumun mitolojisinde, halk inanışları ve uygulamalarında, günlük araç-gereçlerinde nasıl yer tuttuğu ve destanlara nasıl yansıtıldığı gözler önüne serilmiştir.

The Turks, who have continued their lives from the dark periods of the history until today, have spread to many geographical areas of the world, and nowadays they are a nation of nearly two hundred million that continues its existence under the name of Turk in the world. The Turks, who lived in the ways required by the living conditions of nomadic life in ancient times, learned to live together with the elements of nature under these conditions. Especially in the steppe life formed by the high plains and plateaus, Turks basing their economic lives on shepherding and animal husbandry had a life intertwined with many types of animals. In addition to the maintenance of economic life, these animals have gained an important position in the socio-cultural lives of the Turks, and they have found a place in Turkish culture, literature and mythology.In this study titled `The Wolf in the Epics of the Turkic Tribes`, it is emphasized the existence of the wolf, one of the wild animals influencing the Turkic cultural life, in the epics which mention the historical adventures of the Turks, their heroes and heroism, various disasters such as war, migration, famine, and their love stories. For this purpose, a total of 270 epics belonging to Turkish tribes transferred to Turkey Turkish were scanned, it was seen that 146 of these epics included the wolf motif and the remaining 124 epics did not have the wolf motif.For this purpose, the epics of the Turkic tribes who were translated into Turkish were screened. Then, based on the texts obtained as a result of the screening, the reasons for the existence of the wolf in epics were tried to be explained functionally. In this way, it is presented the existence of the wolf in the Turkic epics not only in terms of a sacred-divine animal that provides breeding, takes the lead and guides war but also in terms of how the wolves and wolf limbs take place in the mythology, folk beliefs, folk practices and utensils of the society where the epic was created, and how the wolf is reflected in the epics.