Ahmed er-Rifâî ve Rifâiyye tarikatı

Abstract

Bu çalışma VI/XII. yüzyılda yaşamış olan Ahmed er-Rifâî'nin hayatı, eserleri, tasavvufî görüşleri ve ona nisbet edilen Rifâiyye Tarikatı konularının incelenmesi ve bölümlerinin hazırlanmasından oluşmaktadır. Ahmed er-Rifâî ahvâl, makamlar, kerâmetler ve irfan sahibi; düzgün itikadı olan âlim, fakih, zâhid, sâlih, aynı zamanda şair ve edip biri idi. Onun çok büyük maddî imkânlara sahip olmasına rağmen sade ve fakir olarak yaşaması, mal biriktirmemesi, rivâkın gelirlerinin tamamını yoksullara harcaması, fakir olarak ölmesi, çocuklarına maddî zenginlik bırakmaması ve çocuklarının da fakir olması; tüm bunlar onun dünyaya değer vermeyen ihlâslı bir sûfî oluşunun kanıtlarındandır. Ahmed er-Rifâî'ye nisbet edilen Rifâiyye, İslâm dünyasında VI/XII. yüzyılda teşekkül eden tarikatlar arasında kuruluşunu tamamlayıp teşkilâtlanan ilk tarikatlardan biridir. Günümüzde Rufâiyye ismi ile de bilinmektedir. Eserlerindeki sözlerinden, öğretilerinden ve hayatında göstermiş olduğu tavırlarından dolayı onun tarikatının Kitap ve Sünnet kaynaklı olduğu ayrıca tevâzuu esas aldığı anlaşılmaktadır.Ahmed er-Rifâî'nin fikirleri, şahsiyeti, gerçekleştirdiği sohbetlerinin tesiri ve halîfelerinin/mürîdlerinin yoğun gayretleri sayesinde Rifâiyye, önceleri Irak'ın güneyindeki Batâih bölgesi başta olmak üzere zaman içinde neredeyse dünyanın büyük bir bölümüne yayılmıştır. Osmanlı zamanında da varlığını hissettirmiş olan Tarikat günümüzde ise Mısır, Suriye, Yemen, Irak, Türkiye ve Balkan ülkelerinde varlığını sürdürmektedir. Ortaya çıktığı günden itibaren gerek ilmiye sınıfının gerekse Müslüman coğrafyanın hüsnükabulüne mazhar olan Rifâiyye Tarikatı, yetiştirdiği sûfîler ile kurduğu âsitâne ve tekkeleri sayesinde Anadolu'da canlı kalmayı başarmıştır.Anahtar kelimeler: Ahmed er-Rifâî, Rifâiyye, Sûfî, Tasavvuf, Tarikat

This study consists of reviewing Ahmad al-Rifai who lived in the VI/XII. century; the subjects of his life, works, sufistic views and Rifaiyya Order attributed to him, and the preparation of the chapters.Ahmad al-Rifai was a scholar, canonist, prayerful, fit, also a poet and literate who had spiritual affairs, ranks, thaumaturgus, wisdom and proper belief. Although he had great financial opportunity, he lived simply and poorly; did not accumulate goods; spent all of the lodge's income on the poor; died as a poor; did not leave any inheritance of material wealth to his children, and his children were also poor; all those are proof that he was a sincere Sufi who didn't value the world.Rifaiyya, attributed to Ahmad al-Rifai, was one of the first orders in the Islamic world that was established and completed among the orders formed in the VI/XII. century. Today it is also known by the name Rufaiyya. Because of his words in his works, his teachings, and his attitudes in his life, it is understood that his order has been based on the Book and the Sunnah, and that it was based on humility.Thanks to Ahmad al-Rifai's ideas, personality, influence of his talks and the intense efforts of his caliphs/disciples, Rifaiyya has spread at first in the Bataih region in the south of Iraq, then to almost a large part of the world in due time. The Order, which has made its presence felt in Ottoman times, continues its presence in Egypt, Syria, Yemen, Iraq, Turkey, and the Balkan countries at the present time. The Rifaiyya Order, which has been indispensable to both the scholar class and the Muslim geography since its inception, has managed to stay alive in Anatolia thanks to the Sufis that it has cultivated and its faculties and dervish lodges that it has established.Keywords: Ahmad al-Rifai, Rifaiyya, Sufi, Sufism, Order