Kişilik özellikleri ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık etkisi: Kırşehir ilindeki kamu çalışanları üzerine bir araştırma

Abstract

Tezin amacı, beş faktör kişilik özellikleri ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü üstlenip üstlenmediğinin Kırşehir İlinde çalışmakta olan kamu çalışanları üzerinde araştırılmasıdır. Bu amaçla Kırşehir İlinde görev yapmakta olan 391 kamu çalışanına anket uygulanmıştır. Kişilik özelliklerinin ölçümü için Benet, Martinez ve John tarafından 1998 yılında geliştirilen ölçek kullanılmıştır. İş tatmini ölçümü için Weiss, Davis, England ve Lofguist (1967) tarafından geliştirilmiş ve Baycan (1985) tarafından Türkçeye uyarlanan ölçek kullanılmıştır. Psikolojik sermaye için ise Luthans, Avolio, Avey & Norman (2007) tarafından geliştirilen, Çetin ve Basım (2012) tarafından Türkçe'ye uyarlanan psikolojik sermaye ölçeği kullanılmıştır. Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, içsel iş tatmini boyutu üzerinde beş faktör kişilik özelliklerinin alt boyutları olan duygusal denge boyutu negatif ve anlamlı, dışadönüklük ve uyumluluk boyutları ise pozitif ve anlamlı etkilere sahiptir. Dışsal iş tatmini boyutu üzerinde ise beş faktör kişilik özelliklerinin alt boyutu olan uyumluluk boyutu pozitif ve anlamlı etkiye sahiptir. Ayrıca psikolojik sermaye üzerinde beş faktör kişilik özelliklerinin alt boyutlarından duygusal denge negatif ve anlamlı etkiye sahipken, dışadönüklük boyutu ise pozitif ve anlamlı etkiye sahiptir. Psikolojik sermayenin ise içsel ve dışsal iş tatmini boyutları üzerinde pozitif etkileri olduğu görülmüştür. Aracılık etkisi bakımından ise, psikolojik sermayenin beş faktör kişilik özellikleri alt boyutları olan duygusal denge ve dışadönüklük ile içsel iş tatmini arasında tam aracılık etkisi bulunurken, bir diğer kişilik özelliği alt boyutu olan uyumluluk boyutunda ise psikolojik sermayenin kısmi aracılık etkisine sahip olduğu gözlenmiştir. Yine uyumluluk boyutuna ilişkin olarak, bu boyutun dışsal iş tatmini ile olan ilişkisinde psikolojik sermaye kısmi aracılık etkisi göstermektedir. Genel iş tatmini açısından bakıldığında ise, psikolojik sermaye kişilik alt boyutlarından dışadönüklük alt boyutunda tam aracı etkiye sahipken, uyumluluk alt boyutunda ise kısmi aracılık etkisine sahip bulunmuştur.

The aim of the study is to investigate whether psychological capital plays an mediator role in the relationship between five factor personality traits and job satisfaction on public employees working in Kırşehir. For this purpose, a questionnaire was applied to 391 public employees working in Kırşehir Province. The scale developed by Benet, Martinez and John in 1998 was used to measure personality traits. The scale developed by Weiss, Davis, England and Lofguist (1967) and adapted to Turkish by Baycan (1985) was used for job satisfaction measurement. For psychological capital, psychological capital scale developed by Luthans, Avolio, Avey & Norman (2007) and adapted into Turkish by Çetin and Basım (2012) was used. According to the results of the regression analysis, the emotional balance dimension, which is the sub-dimension of the five factor personality traits, has negative and significant effects on the internal job satisfaction dimension, while the extraversion and agreeableness dimensions have positive and significant effects. On the other hand, the agreeableness dimension, which is a sub-dimension of the five factor personality traits, has a positive and significant effect on the external job satisfaction dimension. In addition, emotional balance, which is one of the sub-dimensions of five-factor personality traits, has a negative and significant effect on psychological capital, while the dimension of extraversion has a positive and significant effect. Psychological capital has positive effects on internal and external job satisfaction dimensions. In terms of the mediation effect, it was observed that there was a full mediation effect of psychological capital between the five factor personality traits, emotional stability and extraversion, and internal job satisfaction, while the psychological capital had a partial mediation effect in the compatibility dimension, which is another personality trait sub-dimension. Again, regarding the compatibility dimension, psychological capital has a partial mediation effect in the relationship of this dimension with external job satisfaction. In terms of general job satisfaction, psychological capital has a full mediating effect in the extraversion sub-dimension, while it has a partial mediation effect in the compatibility sub-dimension.