Uluslararası sistem perspektifinden Rusya Federasyonu dış politikasının analizi

Abstract

Tarihini IX. yüzyılda kurulan Kiev Rusyası ile başlatan Rus Devleti, bilhassa I. Petro döneminden itibaren Avrupa güç dengesi sisteminin önemli bir parçası ve aktörü haline gelmiştir. Bu doğrultuda 1815 Viyana Sistemi'nin mimarlarından biri olmuş, 1918 Versay-Vaşington Sistemi'nin dışında kalsa da I. Dünya Savaşı'nda yer almıştır. II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası ve müttefiklerine karşı kazanılan zafer neticesinde ise uluslararası politikanın iki süper gücünden biri olarak savaş sonrası çift kutuplu olarak adlandırılacak olan uluslararası sistemin başlıca öncülerinden biri olmuştur. Fakat 1991 yılına gelindiğinde, ülke, içinde bulunduğu çok boyutlu kriz durumundan çıkamamış ve Sovyetler Birliği dağılmıştır. Bu gelişme çift kutuplu uluslararası sistem ve onun geçerli olduğu Soğuk Savaş dönemini de fiilen sona erdirmiştir.Soğuk Savaş sonrası dönemde ulusal gücün tüm unsurları bakımından küçülmüş ve zayıflamış olarak ortaya çıkan bağımsız Rusya Federasyonu, ilk etapta küresel anlamda Batı dünyası, bölgesel olarak ise Avrupa ile bütünleşmeyi, Büyük Avrupa'nın inşasını öngören bir dış politika takip etmiştir. Fakat başta Rusya Federasyonu'nun kendine münhasır hususiyetleri ve Batı devletleriyle Rusya Federasyonu'nun ilişkilerinin mahiyeti gibi etkenlere bağlı olarak bu politikanın hayata geçirilmesi mümkün olmamıştır. Bu şartlar altında Rusya Federasyonu tedricen Batı ile ortak bir kutbun parçası olma çabalarından uzaklaşmaya başlayarak, merkezinde kendisinin bulunduğu post-Sovyet coğrafyasını, Soğuk Savaş sonrası uluslararası sistemde ayrı bir kutup haline getirmeye yönelmiştir. Rusya Federasyonu dış politikasındaki bu değişim, kavramsal olarak çok kutuplu uluslararası sistemin/dünya düzeninin inşası olarak formüle edilmekte, uygulamada ise BDT, BD, KGAÖ, AEB, ŞİÖ, BRICS, RHÇ ve Büyük Avrasya gibi çok taraflılığı, kolektif idareyi esas alan uluslararası örgütler ve mekanizmalar ile hayata geçirilmeye çalışılmaktadır.

The Russian state which began its history with Kiev Russia established in the ninth century, has become an important part and actor of the European balance of power system especially since the Peter I period. In this direction, Russia became one of the architects of the Vienna system of 1815 and took part in the first World War, although it remained outside the Versailles-Washington system of 1918. As a result of the victory over Nazi Germany and its allies in World War II, Russia became one of the main pioneers of the international system, which would be called bipolar after the war, as one of the two superpowers of international politics. But by 1991, the country could not get out of the multidimensional crisis situation in which it was located, and the Soviet Union was dissolved. This development also effectively ended the bipolar international system and the Cold War period in which it was valid.In the post-Cold War period, the independent Russian Federation, which emerged as diminished and weakened in terms of all elements of national power, followed a foreign policy that envisaged integration with the Western world globally and with Europe regionally, and the construction of Great Europe. However, it was not possible to implement this policy due to factors such as the exclusive characteristics of the Russian Federation and the nature of the relations between the Western states and the Russian Federation. Under these conditions, the Russian Federation gradually began to move away from its efforts to become a part of a common pole with the West, and tended to transform the area, in which it was the dominant force at its center, and which included the post-Soviet geography, into a separate pole in the post-Cold War international system. This change in the foreign policy of the Russian Federation is conceptually formulated as the construction of a multi-polar international system/world order, and in practice it is tried to be implemented with international organizations and mechanisms based on multilateralism, collective management such as CIS, US, CSTO, EEU, SCO, BRICS, RIC and Greater Eurasia.