Konut dışı binalarda yapı kabuğu sızdırmazlığının saptanması: ESOGÜ mimarlık bölüm binası vaka çalışması

Abstract

1970'lerdeki iki petrol krizi sonrası binalarda enerji tüketimini azaltmaya yönelik çabalar, yapı fiziği ve fiziksel çevre denetimi adı verilen, mimarlık ve mühendislik disiplinlerinin ortaklığında kapsamlı bir araştırma alanını tetiklemiştir. Bu araştırma alanı bir binada enerji tüketimi ile sonuçlanan konfor ve iç ortam kalite gereksinimlerine ilişkin parametreleri belirlemek, ölçmek ve kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Yapı kabuğu sızdırmazlığı da enerji performansını etkileyen en önemli parametrelerden biri olarak kabul edilmekte ve özelleşmiş test yöntemleri ile belirlenmektedir. Uluslararası standartlar yapı kabuğu sızdırmazlığı için sınır değer koşulları ortaya koymakta ve bir binanın enerji performansını değerlendirmede bir gösterge olarak kabul etmektedir. Mevcut yapılarda sızdırmazlık değerleri `fan basınçlandırma testi` adı verilen bir yöntemle saptanabilmektedir. Literatürde bina sızdırmazlık ölçümlerinin çoğunlukla bağımsız müstakil konut yapılarında uygulandığı dikkati çekmektedir. Fan basınçlandırma testi bina ve dış ortam arasında basınç farkı oluşturarak yapı kabuğu hava kaçaklarını tespit etmeye dayanmakta ve bağımsız, küçük ölçekli müstakil konutlarda sınır koşullarının kontrolü, tek ekipman kullanım opsiyonu nedeniyle daha yaygın uygulanmaktadır. Orta ve büyük ölçekli binaların sızdırmazlık değerlerinin ölçülebilmesi için ise sınır koşullarının çok iyi kontrol edilmesi ve çok sayıda test ekipmanının bir arada kullanılması gerekmektedir. Bu tez çalışması konut dışı yapılarda tek ekipman kullanarak fan basınçlandırma testinin uygulanabilirliğini araştırmayı amaçlamaktadır. Yöntem kapsamında önerilen ölçüm yaklaşımı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü M2 blokta bir alan çalışması üzerinden test edilmiştir. Konut dışı bir yapıda yürütülen fan basınçlandırma testleri aracılığıyla uluslararası standartlara referansla çok-mekanlı/çok-noktalı bir ölçüm yöntemi öne sürülmekte ve tüm-bina sızdırmazlık değerlerinin saptanması amaçlanmaktadır. Deneysel yöntem üzerinden kurgulanmış olan bu tez çalışmasında, ele alınan eksiklikler, standart kriterleri ve önerilen ölçüm modelinin binalarda sızdırmazlık araştırmalarında ileriki çalışmalar ve liteartür için önemli bir katkısı olduğu düşünülmektedir.

Efforts to reduce energy consumption in buildings after the two oil crises of the 1970s triggered a comprehensive research domain within the collaboration of architecture and engineering disciplines, building physics and/or environmental control. The research domain focused on to determine, measure and control parameters related to comfort and indoor quality requirements that are linked to the energy consumption of a building. Envelope airtightness is also considered as an essential parameter that affects energy performance and is determined by specialized test methods. International standards provide limit values for building envelope airtightness and accept them as indicators in building energy performance assessment. In existing buildings, airtightness can be determined by the `fan pressurization test` method. Literature review points out that most building airtightness measurements were conducted in detached residential buildings. The fan pressurization test, which detects leakage through the building envelope by inducing a pressure difference between the building and the outside environment, is commonly conducted in small-scale detached houses due to the ability to control the boundary conditions and possibility of using a single test equipment. Airtightness measurements in medium and large buildings require a good level of control of the boundary conditions and increased number of test equipment. The present study aims to investigate the applicability of fan pressurization test using a single equipment in a non-residential building. The proposed multi-space/multi-point measurement approach aimed to determine the whole-building airtightness values was tested in M2 Block of Department of Architecture in Eskişehir Osmangazi University through fan pressurization tests, with respect to international standards. The present study, which adopts an experimental approach is expected to contribute literature through the proposed measurement and lead to further studies on building airtightness testing.