Bir yeraltı metal madeninde iklimsel koşulların analizi ve bilgisayar destekli modellenmesi

Abstract

Yeraltı madenleri için iklimsel modelleme yapmanın en önemli nedeni karşılaşılması muhtemel termal konfor koşullarını tahmin etmektir. Termal konfor koşullarının kabul edilebilir seviyelerden uzak olması çalışma verimini düşürürken iş kazalarına yatkınlığı artıracak ve ayrıca çalışanlarda ısı stresine (sıcak çarpması) sebep olacaktır. Bu çalışmada, öncelikle Eczacıbaşı Esan Balya yeraltı kurşun ve çinko madenindeki mevcut iklimsel koşulları incelemek için yerinde sıcaklık, basınç, hava hızı gibi parametreler ölçülmüş ve CLIMSIM paket programı ile iklimsel modelleme yapabilmek için gerekli veri seti oluşturulmuştur. Ölçüm çalışmalarından elde edilen değerler ile modellemeden bulunan sonuçlar istatistiksel olarak karşılaştırıldıktan sonra yeni açılacak bölgelerdeki iklimsel koşulları tahmin edebilmek için güvenilir veri seti oluşturulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, işletmede çalışan farklı meslek grupları için TS EN ISO 7243 (Termal çevrenin ergonomisi) standartı da dikkate alınarak termal konfor analizleri yapılmıştır. Bu analizlerde iklimsel koşulların kabul edilebilirliğini incelemek için etkili sıcaklık (ET), yaş hazne küre sıcaklığı (WBGT) ve ortalama deri sıcaklığı (MST) gibi ısı stresi göstergeleri kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda işletmedeki termal konfor koşullarının özellikle yüksek metabolik aktivite gerektiren bazı meslek grupları için tehlike oluşturabileceği belirlenmiştir. Termal konfor koşullarının kabul edilebilir seviyelerini oluşturmak için gönderilmesi gereken hava miktarı psikrometrik analizler yapılarak belirlenmiş ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

The most important reason for climatic modeling for underground mines is to predict possible thermal comfort conditions. The fact that the thermal comfort conditions are far from acceptable levels will decrease the working efficiency, increase the susceptibility to work accidents and also cause heat stress (heat stroke) in the employees. In this study, first of all, parameters such as temperature, pressure, and air velocity were measured in order to examine the current climatic conditions in the Eczacıbaşı Esan Balya underground lead and zinc mine, and the necessary data set was created for climatic modeling with the CLIMSIM package program. After the values obtained from the measurement studies and the results obtained from the modeling were compared statistically, a reliable data set was tried to be created in order to predict the climatic conditions in the newly opened regions. In addition, thermal comfort analyzes were made for different occupational groups working in the enterprise, taking into account the TS EN ISO 7243 (Ergonomics of the Thermal Environment) standard. Heat stress indicators such as effective temperature (ET), wet bulb globe temperature (WBGT) and mean skin temperature (MST) were used in these analyzes to examine the acceptability of climatic conditions. As a result of the evaluations, it has been determined that the thermal comfort conditions in the enterprise may pose a danger especially for some occupational groups that require high metabolic activity. The amount of air that should be sent to create acceptable levels of thermal comfort conditions was determined by psychrometric analyzes and solution suggestions were made.