Tasarım araştırmalarında brikolaj: Stüdyo pratiği üzerinden bir araştırma

Abstract

Tasarım bilgisi; tasarım düşüncesi, tasarım ürünü ve tasarım sürecini kapsayan yansıtmalı, bilişsel, yaratıcı ve sezgisel bir olgudur. Özellikle tasarım eğitiminde tasarım bilgisinin araştırılması temel bir tasarım yaklaşımı çerçevesinde bu üç bileşenin değerlendirilmesi ile ölçülebilmektedir. Bu anlamda bu tez çalışmasında; literatürde sezgisel, yansıtmalı, anlık çözümler geliştirilebilmeyi sağlayan brikolaj kavramı tasarım stüdyosunda ortaya çıkan tasarım bilgisinin değerlendirilmesinde bir yaklaşım olarak kullanılmıştır. Belirsizliklerden faydalanmaya odaklı etkileşimli bir süreç olarak brikolaj kavramının, yerinde malzemelerle kısıtlı ve sonlu bir kümede çalışmayı içeren ve bu yolla yeni ve yaratıcı bağlantılar kurmaya olanak sağlayan bir içeriğe sahip olması kavramın bir değerlendirme yaklaşımı olarak kullanılmasının nedenleridir. Özetle, eldeki malzemelerle fikir veya nesne oluşturmaya olanak tanıyan brikolaj kavramı ayrıca bozma, eklemleme, çoğaltma ve birleştirme eylemlerini içermesi ile 1. sınıf tasarım atölyelerinde tasarım düşünce sisteminin gelişimi sağlayan bir yaklaşım olarak değerlendirilmiş, kavramın içsel dinamikleri tasarım süreç ve ürününe yönelik örtük bilginin ortaya çıkarılabilmesi için de bir değerlendirme aracı olarak kullanılmıştır. Bu doğrultuda, bu tez çalışmasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mimarlık Bölümü 2019-2020 Bahar dönemi 1. sınıf Tasarıma Giriş 102 stüdyosunda uygulanan In-form/Per-form/Trans-form ödevi örneklem olarak seçilmiştir. Ödev kapsamında üretilen asamblaj, kompozisyon ve kolaj çalışmaları üzerinden yapılan süreç ve ürün değerlendirmeleri brikolaj kavramından elde edilen dinamikler aracılığı ile sorgulanmış ve bir değerlendirme ölçütü oluşturulmuştur. Bu değerlendirme ölçütü, incelenen stüdyo özelinde oluşturulmuş ve subjektif olarak yorumlanmıştır. Bu anlamda bu çalışma, tasarım araştırmaları literatürüne, tasarım stüdyosu çalışmalarının brikolaj düşünme yaklaşımı çerçevesinde, tasarım pratiğine dair süreç ve ürün değerlendirilebilmesinde kullanılabilecek özgün bir değerlendirme aracı sunarak önemli bir katkı sağlamaktadır.

Design knowledge is a reflective, cognitive, creative and intuitive phenomenon that encompasses design thinking, design product and design process. Especially, research in design education can be measured by evaluating these three components within the framework of a basic design approach. In this context, in this study, the concept of bricolage, which enables intuitive, reflective and instant solutions to be developed in the literature, has been used as a approach in the evaluation of the design knowledge that emerged in the design studio. The reason of utilizing the concept of bricolage as an evaluation approach, as it is an interactive process focuses on taking advantage of uncertainties, has a content that includes working in a limited and finite set with in-situ materials, and thus allowing to establish new and creative connections. Briefly, the concept of bricolage, which allows to create ideas or objects with the materials at hand, as it also includes the actions of breaking, articulating, duplicating and combining, has been evaluated as an approach that provides the development of the design thinking system in the first-year design studios. The internal dynamics of the concept are used as an evaluation tool to reveal the implicit knowledge about the design process and product. Accordingly, in this study, the In-form/Per-form/Trans-form design task applied in Eskişehir Osmangazi University Department of Architecture 2019-2020 Spring Semester 1st Year Introduction to Design 102 Studio was chosen as a sample. Process and product evaluations conducted on assemblage, composition and collage studies produced within the scope of design task were examined through the dynamics obtained from the concept of bricolage and an assessment criterion was created. This criterion was created in this studio and interpreted subjectively. Within all these contents, this study makes an important contribution to the design research literature by presenting a unique assessment tool that can be used to evaluate the process and product of design studio practice within the framework of the bricolage thinking approach.