Yassıada mahkemelerinde yargılanan Diyarbakır milletvekilleri

Abstract

Daha Diyarbakır şehri ilkçağlardan günümüze kadar tarihi ve kadim bir şehir olma özelliğini her daim muhafaza etmiştir. Tarihin birçok kültürüne ve medeniyetine ev sahipliği yapan bu şehir, günümüze kadar varlığını koruyabilmiştir. Tarihi zenginliklere sahip Diyarbakır, bu yönüyle birçok araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmada Yassıada'da yargılanan Diyarbakır Milletvekilleri incelenmiştir. Tez çalışmasındaki amaç XI. Dönem Diyarbakır Milletvekilliği görevini icra eden 9 siyasetçinin Ülke ve Diyarbakır özelinde ele aldıkları siyasal, sosyal ve ekonomik faaliyetleri, yasama çalışmaları ve tutuklu bulundukları Yassıada'da kurulan Yüksek Adalet Divanınca yargılanmalarını inceleyip değerlendirmektir.CHP içinden çıkan farklı seslerin oluşturduğu muhalif grup, Demokrat Partiyi kurarak 1950 seçimlerinde, aralıksız 27 yıl süren, CHP yönetimine son verip iktidara oturmuştur, 1954 ve 1957 seçimlerini de zaferle kazanıp iktidar koltuğunu korumuştur. Ancak on yıllık siyasi varlıkları 27 Mayıs 1960 ihtilaliyle son bulmuştur. Demokratlar Yassıada'da kurulan Yüksek Adalet Divanı tarafından Ada mahkemesinde yargılanıp hapis cezasına çarptırılmışlardır.Türkiye Cumhuriyeti'nin yakın siyasi tarihinde CHP-ordu-basın üçlüsü etkili bir rol oynamıştır. Özellikle ülkedeki darbe gibi teşebbüslerde TSK başrolü üstlenmiştir. Ülkenin bir buhran ve kargaşanın içinde olduğunu düşünen Türk ordusu, kendince aksaklıkları gidermek adına iktidara müdahale etmekten geri durmamıştır. Bu doğrultuda Cumhuriyet tarihindeki ilk müdahalesini 27 Mayıs ihtilaliyle gerçekleştirmiştir. Darbenin akabinde muhalefet ve basın, Demokratları karalama siyaseti güderken 1960 Darbesini gerçekleştirenler kahraman olarak anılmıştır.Anahtar Kelimeler: Demokrat Parti, TBMM, Diyarbakır Milletvekilleri, Ordu, 27 Mayıs, Yassıada

The city of Diyarbakır has always preserved its characteristic of being an ancient city from ancient times to the present day. The city, which has hosted many cultures and civilizations of history, has survived from ancient times to the present day. Diyarbakir, which has historical riches, has been the subject of many researches in this respect. In this study, Diyarbakir parliamentarians who were judged in Yassıada were examined. The aim of the thesis study, XI. The aim of this study is to analyze and evaluate the legislative works of 9 politicians who served as Diyarbakir Deputy in the period, their political, social and economic activities in the country and Diyarbakir, and their trial by the High Court of Justice established in Yassıada, where they were detained.The opposition group formed by the different voices within the CHP established the Democrat Party and came to power in the 1950 elections, ending the 27-year continuous CHP administration, and retained its seat of power in the 1954 and 1957 elections. However, its ten-year political existence came to an end with the May 27, 1960 revolution. Democrats were tried in the Ada court by the Supreme Court of Justice established in Yassıada and were sentenced to imprisonment.The CHP-army-press trio played an influential role in the recent political history of the Republic of Turkey. Especially the coup in the country, as. TSK played a leading role in these enterprises. The Turkish army, which thinks that the country is in a crisis and turmoil, did not hesitate to intervene in power in order to eliminate the problems in its own way. In this direction, it carried out its first intervention in the history of the Republic with the 27 May revolution. Right after the coup, while the opposition and press Democrats pursued a policy of defamation, those who carried out the 1960 coup were called heroes.Keywords: Democrat Party, TBMM (Turkish Grand National Assembly), Diyarbakir Parliamentarians, Army, 27 May, Yassıada.