Van il merkezindeki kamu binalarında, özürlü insanlar için var olan mimari düzenlemelerin değerlendirilmesi

Abstract

Toplumsal hayatın insanlara sunduğu olanak ve hizmetlerden bireyin yararlanabilmesi ve kendi hizmetini sunabilmesi ancak bireyin söz konusu faaliyetlerin gerçekleştiği mekanlara erişebilmesi ile mümkündür. Özürlülerin, olumsuz fiziksel çevreden ve binaların mimari yetersizliğinden kaynaklanan erişimsel sorunlar yaşadığı ve kamu hizmetlerinden yeterli ölçüde yararlanamadığı bilinen bir gerçektir. Bu çalışmanın amacı; kamu binalarının, özürlü bireylerin erişimi ve kullanımı açısından evrensel standartlara uygunluğunu saptamaktır. Çalışma, özürlülerin kamu binalarında yaşadığı mimari sorunlara yönelik öneriler geliştirmek üzere, tanımlayıcı tipte bir araştırma olarak planlandı. Çalışmanın evrenini, Van il merkezinde bulunan tüm kamu binaları oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem grubunu, özürlülerin kullanım, ulaşım, yararlılık, verimlilik ve de gereklilik gibi özelliklerin değerlendirmesi yapılarak seçilen, şehir merkezindeki 51 kamu biriminin hizmet verdiği, 79 kamu binası oluşturdu. Veri toplama aracı olarak, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) 9111/ Nisan 1991 ?Özürlü İnsanların İkamet Edeceği Binaların Düzenlemesi Kuralları? standartlarının yer aldığı, standartlara göre yetersizlik ve uygunsuzlukları tespit içerikli hazırladığımız Bina Değerlendirme Formu kullanıldı. Veriler, Mayıs - Kasım 2009 tarihleri arasında toplandı. Verilerin analizi SPSS 11.0 istatistik paket programı kullanılarak yapıldı. Çalışmada; özürlü bireylerin kullanımı açısından, bina girişlerinin %20.3 (n:16)'nün, sirkülasyon alanları ve koridorların %19 (n:15)'nun, odaların %48.1 (n:38)'nin, tuvalet bölmelerinin %68.4 (n:54)'nün, banyoların %50 (n:2)'sinin, duş bölmelerinin ise %72.2 (n:13)'sinin standartlara göre hiç uygun olmadığı, aynı zamanda bina yapı elamanlarından rampaların %22.8 (n:18)'inin, merdivenlerin %26.6 (n:21)'sının, yer kaplamaların %22.8 (n:18)'inin, iç kapıların %22.8 (n:18)'inin, pencerelerin %32.9 (n:26)'unun, asansörlerin %10.1 (n:8)'inin, elektrik tesisatların %54.4 (n:43)'nün standartlara göre hiç uygun olmadığı, bu alanlarda gerekli tasarım ve düzenlenmelerin uygulamaya geçirilmediği tespit edildi. Çalışmada;Van ilindeki kamu binalarının, özürlü bireylerin gereksinimlerini karşılayacak ölçüde kullanıma uygun olmadığı saptanmıştır. Bu sonuçlar ışığında, kamu binalarında özürlü kullanımı için gerekli düzenlemelerin ve iyileştirmelerin en kısa sürede yapılmasını önermekteyiz. Anahtar sözcükler: Özürlü, mimari düzenlemeler, kamu binaları, erişilebilirlik, Van

One's taking advantage of oppurtunities and services which the social life offer and obtaining his or her self-service is only possible when there is an acccess to these areas in question. It is a well known fact that the disabled people have problems in having Access to buildings due to architectural deficiencies and negative physical environment and that they can?t take advantage of public services adequately. The aim of tis study is to define whether public buildings are qualified enough for the access and usage of disabled people in terms of universal standarts. The study was planned as a diagnostic research in order to rise advices towards the architectural problems that handiccapped people experience in public buildings. The study centers on all the public buildings present in Van city centre. In the study the sample group included 79 public buildings, in which 51 public departs have services ,which were chosen by evaluating the usage , Access, usefullness, Efficiency, and necessity on behalf of disabled people. Building Evaluatıon Form, which included Turkish Standart Instıtute (TSI) 9111/april 1991 the standarts ?The Arrangement Rules of Buildings That Disabled People Dwell in? and which we prepared to find out the deficiencies and inconveniences according to the standarts, was used as a device of gathering data. Data was gathered in May-December 2009. the analysis of data was made by using SPSS 11.0 statistics packet programme. In the study, it was found out that considering disabled people % 20.3 of (n:16) entrance of the buildings, %19 of (n:15) circulation areas and corridors, %48.1 of (n:38) the rooms, %68.4 of (n:54) toilet departs, %50 of (n:2) bathrooms and %72.2 of (n:13) shower rooms weren?t decent at all in terms of the standarts and moreover the structure elements of the buildings, such as, %22.8 of (n:18) ramps, %26.6 of (n:21) the stairs, %22.8 of (n:18) flor coverings, %32.9 of (n:26) the Windows, %10.1 of (n:8) the elevators and %54.4 of (n:43) electricity installments weren?t decent at all in terms of the standarts. It was also found out that the necessary designs and arrangements hadn?t been made. In the study it has been clarified that the public buildings in Van aren?t suitable enough to be able to serve fort he needs of disabled people. In the light of these conclusions, we recommend that for the favor of disabled people the necessary arrangements and developments be made soon in the public buildings.Key Words: Disability, architectural arrangements, public buildings, accessibility, Van.