Alibala Hacızade'nin eleştirel hikâyeleri üzerine bir inceleme

Abstract

1917'den sonra Azerbaycan ve diğer Türkistan topluluklarında sosyal, siyasi ve edebî hayat kasıtlı olarak değişime uğramıştır. Uzun yıllar Çarlık Rusya'nın etkisi altında olan Azerbaycan, Çarlık Rusya'nın yıkılmasıyla farklı bir döngüye girmiştir. Sovyet yönetimi ile birlikte ideolojik bir şekil alan sanat alanları, eser veren sanatçıların güdümlü bir yol izlemelerine sebep olmuştur. Çalışmamız Alibala Hacızade'nin hikâyeleri üzerine yapılmıştır. İncelenen 82 hikâyeden yazarın eleştiriye yer verdiği 15 hikâyesi çalışmada yer almıştır. Alibala Hacızade, oldukça üretken bir yazardır. Təyyarə Kölgəsi, Əfsanəsiz İllər, İtkin Gəlin adlı romanları ile yazar geniş kitlelere ulaşmıştır. Bunların dışında hikâyeleri ve povestleri vardır. Tüm eserleri 10 ciltte toplanmıştır. Dönemin şartları düşünüldüğünde yazarın 15 hikâyesinde yer alan eleştirel üslup bir hayli öneme sahiptir. Çalışmamızın giriş bölümünde `Azerbaycan` adı çeşitleri araştırmacıların ışığında detaylı bir şekilde incelenmiştir. Azerbaycan Türk Edebiyatı yüzyıllara ayrılmış ve gelişim süreci hakkında bilgi verilmiştir. Bunların yanı sıra Azerbaycan hikâyeciliği üzerinde durulmuş ve Alibala Hacızade'nin hayatı, eserleri üzerine bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın esas kısmında ise Alibala Hacızade'nin eleştirel hikâyeleri yapısalcı bir yaklaşımla incelenmiştir. Sonuç kısmında ise çalışmanın genel değerlendirmesi yapılarak nihayete erdirilmiştir.

After 1917 social, political and literary life in Azerbaijan and Turkestan communities changed deliberately. Azerbaijan which was under the influence of Tsarist Russia for many years, after the collapse of Tsarist Russia, it entered a different cycle. Art fields, which took an ideology shape with the Soviet administration, caused the artists who produced works to follow a path that could be directed. Our study is based on the stories of Alibala Hacizade. 82 stories were examined, the author included 15 stories in the study. Alibala Hacizade is a very prolific writer. He reached a wide audience with his novels Təyyarə Kölgəsi, Əfsanəsiz Illər ve Itkin Gəlin. Apart from these, they have stories and povests. All her works are combined into 10 volumes. Considering the conditions of that period, the critical style in the author's 15 stories is very important. In the introduction part of our study, the name of Azerbaijan was discussed by the light of several researchers with detail. Azerbaijan Turkish Literature was divided into centuries and information was given about the development process. Besides Azerbaijan storytelling is explained and a research was made on Alibala's life and her work. In the main part of the study, critical stories were examined by the structuralist approach. In the conclusion part, the general evaluation of the study was made and concluded.