Mihri Hatun divanında psikoloji

Abstract

Dîvân şiirimiz, güçlü kökleri olan ve içerisinde birçok manayı barındırabilen kadîm bir geleneğin temsilcisidir. Özellikle de geçmiş çağları düşündüğümüzde eli kalem tutan, ilim ehli ve üst kademe diyebileceğimiz kişilerin, aynı zamanda dîvân sahibi olduğunu da biliyoruz. Dîvân şiirinin tamamının vecd halinde ortaya çıktığını iddia etmek ve de onunla gerçek hayat arasında bağ kurulamayacağı düşüncesi de hayati bir hata olacaktır. Çünkü şiir dili her ne kadar hayal dünyasıyla birbirine girmiş olsa da kavramlardan veya seçilen kelimelerden, şiirinin yazıldığı dönemin özellikleri, koşulları ve şairin psikolojisi hakkında fikir yürütülebilir. Çalışmamızda, Mihrî Hâtun Dîvânı'ndan ve bugüne kadar Mihrî Hâtun üzerine yapılan çalışmalardan yararlanarak; Mihrî Hâtun'un yaşadığı şehre, yüzyıla ait tespitlerde bulunulmaya çalışılmıştır. Mihrî Hâtun ile aynı çağda yaşamış kişililer hayatlarından da yararlanılarak, dönemin yapısının Mihrî Hâtun üzerindeki izleri tespit edilmek istenmiştir.Mihrî Hâtun'un kadın olmasının şiirleri üzerinde bırakabileceği izler aranmıştır. Mihrî Hâtun'u olumlu veya olumsuz düşünmeye iten hisler tespit edilmek istenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Mihrî Hâtun'un hayatı ve edebi kişiliği üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde psikoloji üzerine incelemelerde bulunulmuştur. Psikoloji ve edebiyat kavramı işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise çalışmamızın asıl mevzuu olan Mihrî Hâtun üzerinde psikoloji konusu işlenmiştir.

Our Dîvân poetry is the representative of an ancient tradition that has strong roots and can contain many meanings. Especially when we think of the past ages, we know that people who can hold a pen, are knowledgeable and upper-level, are also the owners of the Dîvân.It would be a vital mistake to claim that the whole of Dîvân poetry emerged in ecstasy and that no connection could be established between it and real life. Because, although the language of poetry is intertwined with the world of imagination, ideas can be made about the characteristics and conditions of the period in which the poem was written, and the psychology of the poet from the concepts or selected words.In our study, by making use of Mihrî Hâtun's Dîvân and the studies on Mihrî Hâtun; It has been tried to make determinations of the century Mihrî Hâtun lived in. It is aimed to determine the traces of the structure of the period on Mihrî Hâtun by making use of the lives of people who lived in the same age as Mihrî Hâtun.The traces that Mihrî Hâtun's being a woman could leave on her poems were sought. It is aimed to determine the reasons that push Mihrî Hâtun to think positively or negatively. The study consists of five parts. In the first part, the effects of the 15th century on Mihrî Hâtun, in the second. In the third part, the psychology of the animals that took place in Mihrî Hâtun's Dîvân, in the fourth part Mihrî Hâtun's motivation and in the fifth part Mihrî Hâtun's reflection on the poem of her being a woman are discussed.