Çevresel etki değerlendirme (ÇED) kavramının Türkiye'deki gelişim sürecinin incelenmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci, çevre sorunlarını tespit etme ve sorunların çözümünde en önemli ve önleyici yaklaşımlardan biridir. Mevzuat gereği çevre sorunlarına neden olabilecek tüm faaliyetler için kurum, kuruluş, işletmeler Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu hazırlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülükle amaç çevre sorunlarını ortadan kaldırmak ya da en aza indirgemektir. Yapılan bu çalışmada 1993-2020 yılları arasında Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmelikleri ve bu yönetmeliklerde yapılan revizyonlar incelenmiştir. Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinin daha etkin ve hızlı ilerlemesi için önerilerde bulunulmuştur. 1993'ten günümüze olan sayısal veriler ışığında değerlendirmeler yapılmış ve sürecin daha iyiye gitmesi için analizler yapılmıştır. Yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle beraber Avrupa Birliği (AB) standartlarına uyum olup olmadığı da irdelenmiştir. ÇED sürecinin daha iyi işlemesi için sorunların önceden tespit edilip, giderilmesi gerekir. Böylece zaman-maliyet açısından avantaj sağlanmış olur. Ülkemizin ÇED süreci ile ilgili temel hedefi, ülke ihtiyaçlarının gerçekçi bir şekilde karşılamak olmalıdır. Ülkemizde prosedür kısmında herhangi bir sıkıntı yaşanmazken, uygulama aşamalarında sıkıntıların çok olması dikkat çekmektedir. Bunlara ek olarak, olaylara bütüncül bakılarak sorunları tamamen ortadan kaldırmak amaçlanmalıdır.

The Environmental Impact Assessment (EIA) process is one of the most important and preventive approaches in identifying and solving environmental problems. In accordance with the legislation, institutions, organizations and enterprises are obliged to prepare an Environmental Impact Assessment (EIA) Report for all activities that may cause environmental problems. The purpose with this obligation is to eliminate or minimize environmental problems. In this study, the Environmental Impact Assessment (EIA) regulations and the revisions made in these regulations between 1993 and 2020 were examined. Suggestions have been made for more effective and rapid progress of the Environmental Impact Assessment (EIA) process. Evaluations have been made in the light of numerical data since 1993 and analyzes have been made to improve the process. With the changes made in the regulations, it was also examined whether it is in compliance with the European Union (EU) standards. In order for the EIA process to work better, problems should be identified and resolved in advance. Thus, an advantage is obtained in terms of time-cost. The main objective of our country regarding the EIA process should be to meet the country's needs in a realistic way. While there is no problem in the procedural part in our country, it is noteworthy that there are many problems in the implementation phases. In addition to these, it should be aimed to completely eliminate the problems by looking at the events holistically.