Metakognisyonların, olumsuz çocukluk yaşantılarının, dürtüselliğin, bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromunun dehb ile sosyal medya ve internet bağımlılığı ile ilişkisi üzerine etkisi

Abstract

Literatür incelendiğinde problematik internet kullanımının henüz bütünüyle kabul edilmiş ve geçerli tanılayıcı kriterleri yoktur (Li, O'Brien, Synder, Howard, 2016). Li, O'Brien, Synder, Howard (2016) literatürdeki bu boşluğun dolması için DSM-V'te bulunan madde kullanım bozukluğu, kumar bağımlılığı ve internet oyun bağımlılığı kriterlerinin birleştiği bir yöntem izleyerek problematik internet kullanımın belirtilerini ve semptomlarını oluşturmuştur. Bu çalışmanın amacı metakognisyonların, dürtüselliğin ve çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının, bilişsel dikkat kitlenmesi sendromunun internet ve sosyal medya bağımlılığı ile DEHB arasındaki ilişki üzerine etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda Metakognisyon-30 (MCQ-30), Bilişsel Dikkat Kitlenmesi Sendromu ( Cas-1), Baratt Dürtüselliği Ölçeği Kısa Formu , Young İnternet Bağımlılığı ölçeği Kısa Formu( YİBÖ-KF), Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği( SMBÖ), Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği, Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Ölçeği Kendi Bildirim Ölçeği ( ASRS) ölçekleri internet ve sosyal medya kullanan 18 yaş üstü 502 katılımcıya (382 kadın, 120 erkek) internet aracılığıyla gönderilmiştir. Anket sonuçları SPSS-22 programı ile ve AMOS-24 paket programı aracılığı ile çözümlenmiştir.Araştırmanın amacı 18-65 yas arası bireylerde internet bağımlılığı ve sosyal medya bağımlılığı ile DEHB arasındaki ilişkiyi bulmak ve metakognisyonların, bilişsel dikkat kitlenmesi sendromunun, dürtüselliğin, çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının bu ilişki üzerine etkisini araştırmaktır. Bu araştırmada çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının metakognisyonlar ve dürtüsellik üzerinden ve doğrudan ASRS üzerine etkisi olduğu, çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının metakognisyonlar, bilişsel dikkat kitlenmesi sendromu, dürtüsellik üzerinden ve doğrudan sosyal medya bağımlılığı üzerine etkisi olduğu, çocukluk çağı olumsuz yaşantılarınını bilişsel dikkat kitlenmesi sendromu ve dürtüsellik üzerinden ve doğrudan internet bağımlılığı üzerine etkisi olduğu, internet bağımlılığının metakognisyonlar , dürtüsellik üzerinden ve doğrudan ASRS üzerine etkisi olduğu ortaya konmuştur

İn the literature research have not found accepted and valid symptoms of problematic internet usage (Li, O'Brien, Synder, Howard, 2016). To complete of emptiness in literature, symptom of problematic internet usage were emerged with combined of ymptoms of substance use, gambling addiction, internet gaming addiction in the DSM-V (Li, O'Brien, Synder, Howard, 2016) . The aim of the study is effectiveness of impulsivennes, adverse childhood experiments, cognitive attention syndoroms and metacognistons on the relationship between ADHD with social media and internet usage addiction. The reach of the aim, Metacognitions-30 (MCQ-30), Cognitive Attention Syndrome-1( CAS-1), Baratt İmpullsiveness Scale( BIS-SF), Young İnternet addiction (YİA-SF) scales and social media addiction scale, adverse childhood experiment scale, Adult Self Report Scale were used. Those scales were send to ages between 18- 65 of 502 ( 382 women, 120 men) internet and social media users via internet. Datas were analyzed with SPSS-22 and AMOS -24 package program. In the results of study have shown that adverse childhood experiments effect on ADHD directly and via metacognition and impulsiveness; adverse chidhood experments effect on social media addiction directly and via metacognitions, cognitive attention syndrome, impulsiveness; adverse childhood experiments effect oninterned addiction directly and via cognitive attention syndrome, impulsiveness; İnternet addiction effects on ADHD directly and via metacognitions and impulsiveness