Bazı tek yıllık çim çeşitlerinin in vitro ve saksı kültüründe tuza toleranslarının belirlenmesi ve moleküler karakterizasyonu

Abstract

Bu çalışmanın amacı; tek yıllık çim çeşitlerinin in vitro ve saksı kültüründe tuz toleranslarını belirlemek ve çeşitlerin moleküler karakterizasyonunu yapmaktır. Çalışmada tescillenmiş 25 tek yıllık çim çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Tek yıllık çim çeşitlerinin tuz stresine tepkisini belirlemek için 150 mM NaCl tuz konsantrasyonları uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre; İn vitro tuz testlemesinde kök uzunluğu, sürgün uzunluğu, kök-sürgün yaş ağırlığı ve kök-sürgün kuru ağırlığı incelenmiş ve buu incelen özellikler bakımından kontrol grubunda en düşük değeri Efe, Vallivert çeşitleri verirken, en yüksek değeri Medoacus, Trinova çeşitlerinden elde edilmiştir. Tuz uygulamasında ise en düşük değeri Tornado, Vallivert, Venus çeşitlerinden elde edilirken, en yüksek değeri Medoacus, Trinova çeşitlerinden elde edilmiştir. Saksı denemelerinde incelenen özelliklerde birinci biçim ve ikinci biçim olmak üzere iki aşama incelenmiş ve tuz ve kontrol uygulamalarınsa bitki boyu, yeşil aksam yaş ağırlık ve yeşil aksam kuru ağırlık değerleri incelenmiştir. Bu incelenen özellikler bakımından birinci biçim kontrol grubunda en düşük değeri Quickston, Vallivert çeşitleri sahip olurken, en yüksek değer Rambo, Tetra, Ration çeşitlerinden elde edilmiştir. Yine birinci biçim tuz uygulamasında en düşük değeri Quickston, Vallivert çeşitleri verirken, en yüksek değeri Devis, Baqueno, Hellen çeşitleri vermiştir. İkinci biçim kontrol grubunda en düşük değeri Quickston, Venus vermiş, en yüksek değeri de Rambo, Baqueno, Vallivert çeşitleri vermiştir. Yine ikinci biçim tuz uygulaması grubunda en düşük değeri Kartetra, Quickston, Efe çeşitleri vermiş, en yüksek değeri de Teanna, Jako, Master çeşitlerinden elde eilmiştir. Çalışmada yirmi beş adet çim çeşidinde SRAP markör sistemi kullanılarak genotipler arasında genetik benzerlik/farklılıklar ortaya belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre; Ortalama polimorfizim oranı %87 olarak belirlenirken, en yüksek Me4 Em6, Me4 Em7, Me2 Em13, Me4 Em4, Me4 Em9, Me4 Em11, Me4 Em12, Me2 Em14 ve Me3 Em2 SRAP primer kombinasyonlarında belirlenmiştir. En düşük polimorfizm oranı ise Me3 Em3(%70) primer kombinasyonundan elde edilmiştir. SRAP moleküler markörleri kullanılarak çim çeşitlerinin karakterizasyonundan elde edilen dendograma göre genotipler arasında büyük varyasyon gözlemlenmiştir. Dendogramdaki benzerlik derecesi 0.54-0.90 arasında değişmektedir. Elde edilen bulgulara göre SRAP markır sistemi farklı çim çeşitleri arasındaki genetik benzerlik ve farklılıkların belirlenmesinde etkili bir markır sistemi olduğu söylenebilir. Ayrıca çalışmada kullanılan tek yıllık çim çeşitleri arasında elde edilen varyasyon hem yem üretiminde hem de çim ıslahı programlarında kullanılabilir.Anahtar Kelimeler: Tek Yıllık Çim, Tuz Stresi, Moleküler Karakterizasyon

The aim of this study; determination of the salt tolerance of annual grass cultivars in vitro and pot culture and molecular characterization of cultivars. In the study, 25 registered grass varieties were used as material. Salt concentrations of 150 mM NaCl were applied to determine the response of annual grass varieties to salt stress. Root length, shoot length, root-shoot fresh weight and root-shoot dry weight were examined in in vitro salt testing and the lowest values in the control group in terms of these properties were obtained from Efe and Vallivert cultivars, while the highest value was obtained from Medoacus and Trinova cultivars. In salt application, the lowest value was obtained from Tornado, Vallivert, Venus varieties, while the highest value was obtained from Medoacus and Trinova varieties. and the plant height, green part wet weight and green part dry weight values were examined in the pot trials at two stages(the first harvest and the second harvest) under salt and control applications. Quickston and Vallivert cultivars had the lowest value in the first harvest at control group in terms of these characteristics, while the highest value was obtained from Rambo, Tetra, Ration cultivars. Again, in the first harvest of salt application, Quickston and Vallivert varieties gave the lowest value, while Devis, Baqueno, Hellen varieties gave the highest value. Quickston and Venus gave the lowest value in the second harvest at control group, and Rambo, Baqueno, Vallivert varieties gave the highest value. Again, in the second harvest of salt application group, Kartetra, Quickston, Efe varieties gave the lowest value, and the highest value was obtained from Teanna, Jako, Master varieties. In the study, genetic similarities/differences between genotypes were determined by using the SRAP marker system in twenty-five grass varieties. According to the findings; while the mean polymorphism rate was determined as 87%, the highest polimorphisim was determined in the Me4 Em6, Me4 Em7, Me2 Em13, Me4 Em4, Me4 Em9, Me4 Em11, Me4 Em12, Me2 Em14 and Me3 Em2 primer combinations SRAP. The lowest polymorphism rate was obtained from Me3 Em3 (70%) primer combination. According to the dendogram obtained from the characterization of grass varieties using SRAP molecular markers, great variation was observed between genotypes. The degree of similarity in the dendogram varies between 0.54-0.90. According to the findings, it can be said that the SRAP marker system is an effective marker system in determining the genetic similarities and differences between different grass varieties. In addition, the variation obtained among the annual grass varieties used in the study can be used both in the grass aplication and in breeding programs.Keywords: Annual grass, salt stress, molecular characterization