Çerezlik kabak (Cucurbita pepo L.) hatlarının düşük sıcaklıkta çimlenme özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışması ile çerezlik kabak tohumlarının bölgemizdeki çimlenme oranları, tohumların nem kapsamları ve tohumların protein, şeker ve yağ içerikleri araştırılmıştır ve bu konudaki literatür boşluğu giderilmeye çalışılmıştır. Bölgenin ekolojik koşulları göz önüne alındığında özellikle çerezlik kabak tohumlarını ekim zamanı düşük toprak ve hava sıcaklığı nedeniyle çimlenme ve çıkış kayıpları olmaktadır. Bu tezin amacı Kayseri ilinin Develi ve Tomarza ilçelerinden toplanıp S5 ve S6 kademesine kadar kendilenmiş 15 adet hatda 12 ve 15°C'de çimlenme; çimlenmenin, tohumun yağ, protein ve şeker düzeyleriyle ilişkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada bitki başına meyve sayısı, meyve ağırlığı, eni-boyu, meyve şekli ve tohum verimi, tohum şekli ve indeksi, 1000 tane ağırlığı ve rengi belirlenmiştir. Kabak tohumlarının 12 ve 15°C'deki çimlenme oranları, ortalama çimlenme süresi ve indeksi hesaplanmış, 15 °C'de %86 - 100, 12°C'de ise çimlenme performansları ise %55 - 100 oranındadır. 15 °C'de %89 çimlenme oranından 12°C'de %55 çimlenme oranına düşen T46-S5-5 genotipinin soğuğa oldukça duyarlı olduğu tespit edilmiştir. T18-S5-6, T28-S5-3, T46-S5-9, T54-S5-8, D7-S6-2-10, T23-S5-3 genotipleri 15°C'de %99 - 100 oranında çimlenmiştir, 12°C'de ise %94 - 100 çimlenme oranına sahiptirler ve bu genotiplerin soğukta çimlenmeye oldukça dayanıklı olduğu tespit edilmiştir. Ortalama çimlenme sürelerine bakıldığında ise 15°C'de T18-S5-6 genotipi 4.59 gün, T54-S5-8 genotipi 12°C'de 5.95 gün olmuştur. Çimlenme indeksi bakımından ise 15°C'de en iyi sonucu 4,42 T18-S5-6 genotipi verirken 12°C'de ise 3.43 ile T54-S5-8 genotipi olmuştur. Tohumlarının protein içeriği %18.76 - 29.48 yağ içeriği ise %30.85 - 45.93 değerleri arasında değişmiştir. Çimlenme testleri sonuçlarına bakılınca tohumların protein, yağ içeriklerinin tohum gücü üzerinde önemli bir etkisinin olduğu tespit edilirken; şeker içeriğinin önemli bir etkisi olmadığı anlaşılmıştır. Sonuç olarak incelenen parametrelerden iki farklı sıcaklık altında çalışılan hatlar arasında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Bu durum ıslahçılar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.

With this thesis study, the germination rates of zucchini seeds in our region, the moisture content of the seeds and the protein, sugar and oil content of the seeds were investigated and the literature gap on this subject was tried to be filled. Considering the ecological conditions of the region, germination and poor germination and emergence occur due to low soil and air temperature, especially when sowing pumpkin seeds in spring at the end of April- beginning of May in Central Anatolia conditions. The aim of this study is to germinate at 12 and 15°C in 15 lines collected from Develi and Tomarza districts of Kayseri and inbred up to S5 and S6 levels; It was carried out to investigate the relationship between germination and seed oil, protein and sugar levels. In the study, the number of fruits per plant, weight, fruit width-length, fruit shape and seed yield per plant, seed shape, seed index, 1000 grain weight and color were determined. The germination rates, average germination time and index of seeds at 12 and 15°C were calculated, and their germination performance was found to be %86 - 100 at 15°C and %55 - 100 at 12°C. T46-S5-5 genotype, which fell from %89 germination at 15°C to %55 germination at 12°C, was found to be highly sensitive to cold. T18-S5-6, T28-S5-3, T46-S5-9, T54-S5-8, D7-S6-2-10, T23-S5-3 genotypes germinated at a rate of % 99 - 100 at 15°C, they have %94 - 100 germination rate at 12°C and it has been determined that these genotypes are quite resistant to germination in cold. Looking at the average germination times, the T18-S5-6 genotype was 4.59 days at 15°C, and the T54-S5-8 genotype was 5.95 days at 12°C. In terms of germination index (speed), the best result was 4.42 T18-S5-6 genotype at 15°C and T54-S5-8 genotype at 12°C with 3.43. The protein content of the seeds varied between %18.76 - 29.48 and the oil content between %30.85 - 45.93. When looking at the results of low temperature germination tests, it was determined that the protein and oil contents of the seeds had a significant effect on the seed power; it has been found that the sugar content does not have a significant effect. As a result, it was determined that there are differences among the lines operated under two different temperatures among the parameters examined. This situation should be taken into consideration by breeders.