Sokak sağlıklaştırma projesi ve soylulaştırma ilişkisi: Talas Ali Saip Paşa sokağı örneği

Abstract

Soylulaştırma kavramı ilk kez 1960'lı yıllarda Ruth Glass tarafından işçi mahallelerindeki yerinden edilme süreci üzerinden tanımlanmıştır. 1990'lı yıllarda ise neoliberal kentsel politikalar ve küreselleşmenin etkisiyle birlikte soylulaştırma süreci de çeşitlenmeye ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Ülkemizde özellikle 1980'lerde İstanbul, Ankara gibi büyük kentlerin; konut, ticaret alanlarında, tarihi kent merkezlerinde soylulaştırma süreçleri yaşanmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Kayseri'nin Talas Kentsel Sit Alanı'nda yer alan Ali Saip Paşa Sokağı'nda gerçekleştirilen Sokak Sağlıklaştırma Projesi ile Proje sonrasında yaşanan dönüşüm ve soylulaştırma süreci arasındaki ilişkinin irdelenmesidir. Çalışmada Ali Saip Paşa Sokağı'nda yaşanan değişimi ve soylulaştırma süreçlerini detaylı biçimde analiz edebilmek amacıyla derinlemesine ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ise; Proje sonrasında Ali Saip Paşa Sokağı'nda fiziksel olarak iyileştirme söz konusu iken, diğer taraftan konut işlevlerinin azalarak ticaret işlevinin baskın hale geldiği, yerel sakinlerin doğrudan ve dolaylı olarak yerinden edildiği, ucuz konut stokunun azaldığı ortaya çıkmaktadır. Soylulaştırmanın belirleyici kriterleri kapsamında değerlendirildiğinde, sağlıklaştırma çalışmaları sonucunda Sokak'ta soylulaştırma sürecinin yaşandığı ve söz konusu çalışmaların bu süreci tetiklediği dikkat çekmektedir. Anahtar Kelimeler: Soylulaştırma, Sokak Sağlıklaştırma, Dönüşüm, Şehir Planlama, Kayseri

The concept of gentrification was first defined by Ruth Glass in the 1960s through the process of displacement in workers' neighborhoods. In the 1990s, with the effect of neoliberal urban policies and globalization, the gentrification process began to diversify and become widespread. In our country, especially in the 1980s, big cities such as Istanbul and Ankara; Gentrification processes have begun to occur in residential, commercial areas and historical city centers. The aim of this study is to examine the relationship between the Street Rehabilitation Project carried out in Ali Saip Paşa Street, located in Kayseri's Talas Urban Protected Area, and the transformation and gentrification process experienced after the Project. In the study, in-depth and semi-structured interview methods were used in order to analyze the change and gentrification processes in Ali Saip Paşa Street in detail. As a result of the research; While there was a physical improvement in Ali Saip Paşa Street after the project, on the other hand, the housing functions decreased and the commercial function became dominant, the local residents were displaced directly and indirectly, and the cheap housing stock decreased. When evaluated within the scope of the determining criteria of gentrification, it is noteworthy that as a result of the rehabilitation works, the gentrification process took place in the Street and the said works triggered this process.Keywords: Gentrification, Street Rehabilitation, Transformation, Urban Planning, Kayseri.