8. sınıf türkçe ders kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi

Abstract

Eğitim bireyin doğumuyla başlayıp yaşam boyu devam eden süreci kapsamaktadır. Eğitimin amacı millî, manevi, insani değerleri özümseyen, iyi ahlak sahibi olan, vatanına ve milletine faydalı, çevresine karşı duyarlı, sağlıklı nesiller yetiştirmektir. Bu çerçevede eğitim kurumlarına önemli görevler ve sorumluluklar düşmektedir. Eğitim kurumları değerlerin bireylere öğretilmesini, değerlerin yaşatılmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlar. Formal eğitim yapılarak öğrencilerde değerler aracılığıyla beklenilen davranışlar edindirilebilir. Okullarda bu görevin yerine getirilmesinde en büyük pay ve sorumluluk da Türkçe dersine düşmektedir.Türkçe dersi öğrencilerde okuma, yazma, konuşma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu becerilerini geliştirmesinin yanı sıra ders kitaplarında yer alan metinler vasıtasıyla da değer aktarımı gerçekleştirmektedir. Ders kitabında yer alan metinlerde millî ve evrensel değerler tanınır, yaşatılır ve öğrenciyle birlikte geleceğe aktarılır. Bu nedenle Türkçenin öğretiminde temel araç olarak kullanılan metinlerin değer aktarımında önemi çok büyüktür (Susar Kırmızı, 2014: 222).Çalışmanın amacı 2010-2020 yılları arasında 8.sınıflarda okutulan MEB Yayınları Türkçe ders kitaplarında yer alan metinleri (bilgilendirici, hikâye edici, serbest okuma) değerler eğitimi bakımından incelemektir. 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinler Schwartz'ın belirlediği değerler sınıflandırmasına göre incelenmiştir. Çalışma betimsel nitelikte bir çalışmadır. Doküman incelemesi ve tarama yöntemi yapılarak verilerin toplanması sağlanmıştır. İçerik analizi tekniği ile de toplanan veriler analiz edilmiştir.Çalışma giriş, kuramsal çerçeve, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuç olmak üzere beş bölümden meydana gelmektedir. Kuramsal çerçeve bölümünde değer kavramı, değerlerin özellikleri, değerler eğitimi, ailede, okulda ve medyada değerler eğitimi, Türk milletinin tarihi ve güncel değerleri, değerlerin sınıflandırılması, değer eğitimi yaklaşımları, Türkçe dersi, Türkçe Dersi Öğretim Programları, ders kitapları, metinler aracılığıyla değer iletimi konuları yer almaktadır.Çalışma sonucunda Schwartz değerler ölçeğine göre incelenen 8.sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinlerde tespit edilen değerlerin oranları şu şekildedir: 1.sırada başarı f(60); 2.sırada geleneksellik f(58); 3.sırada öz yönelim f(45); 4.sırada hazcılık f(39); 5.sırada uyarılım f(28); 6.sırada uyma f(25); 7.sırada iyilikseverlik f(24); 8. sırada güç f(23); 9. sırada evrenselcilik f(21) ve son sırada güvenlik f(11) değerinin yer aldığı tespit edilmiştir Metinlerde en fazla başarı değerinin, en az ise güvenlik değerinin yer aldığı tespit edilmiştir. İncelenen kitaplar içinde Schwartz değerlerine en çok yer veren kitabın 2010 yılı 8. sınıf Türkçe ders kitabı olduğu sonucuna varılmıştır. Kitaplarda değerlerin dengeli bir şekilde dağılım göstermediği görülmektedir. Ayrıca değerlerin sıklıklarının da kitaplar arasında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Education covers a process that starts with birth and continues throughout life. The aim of education is to raise healthy generations who assimilate national, spiritual and human worths, have good morals, are beneficial to their homeland and nation, and are sensitive to their environment. In this context, educational institutions have important duties and responsibilities. Educational institutions ensure that worths are taught to individuals, kept alive and passed on to future generations. By doing formal education, students can gain expected behaviors through worths. The biggest share and responsibility in the fulfillment of this duty in schools falls on the Turkish course.The Turkish course not only improves the students' reading, writing, speaking, listening, visual reading and visual presentation skills, but also transfers worth through the texts in the textbooks. In the texts in the textbook, national and universal worths are recognized, kept alive and transferred to the future with the student. For this reason, the texts used as the basic tool in the teaching of Turkish are very important in the transfer of worth (Susar Kırmızı, 2014: 222). The aim of the study is to examine the texts (informative, narrative, free reading) in 8th grade MEB publications Turkish textbooks between 2010-2020 in terms of worths education. These texts were examined according to the classification of worths determined by Schwartz. The study is a descriptive study. Data was collected by using document analysis and survey method. The collected data were also analyzed with the content analysis technique. The study consists of five parts: Introduction, theoretical framework, method, findings and comments, and conclusion. In the theoretical framework chapter; the concept of worth, the characteristics of worths and education of worth, worths education in the family, school and media, the historical and current worths of the Turkish nation, the classification of worths, worth education approaches, Turkish course, Turkish course curricula, textbooks, and worth transmission through texts are included.As a result of the study, the ratios of the worths determined in the texts in the 8th grade Turkish textbook, which were examined according to the Schwartz worth scale, are as follows. It has been determined that the 1 st rank success f(60), the 2nd rank traditionalityf (58), the 3rd rank self-direction f(45), the 4th rank hedonism f(39), the 5th rank arousal f(28), the 6th rank conformity It has been determined that f(25), benevolence f(24) is the 7th, power f(23) is the 8th, universalism f(21) is the 9th, and the security f(11) is the last. It has been determined that he most successfull worth and the least security worth are included in the texts. It was concluded that the 8th grade Turkish textbook published in 2010 was the book that gave the most place to Schwartz worths among the examined books. It is seen that the worths in the books do not show a balanced distribution. In addition, it was determined that the frequency of the worths differed between the books.