Dönemin tarihi ve ilmi gelişmeleri ışığında Muhammed b. Musa el-Harizmi (780-847'den sonra)

Abstract

Halife Me'mun döneminde Beytülhikme'de görev yapan bilginlerden ElHarizmi, Hintli Brahmagupta'nın Brahmasphutasiddhata''sının çevirisinden Hintrakamlarını öğrendi ve bu rakamları kullanarak MS. 820 civarında Hisabü'l-Cebr ve'lMukabele (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine) adlı eserini yazdı. Bu eser denklemlerinnasıl çözüleceği konusunda hayatın akışını değiştiren çok önemli bir eserdir. BuradakiArapça cebr sözcüğü batı dillerine algebra olarak geçti. XII. yüzyılın ortalarındaLatince'ye Algebra et-Almucabala adıyla çevirisi yapıldı (Chester'lı Robert tarafından).Günümüzde kullandığımız anlamıyla cebir terimi pek çok dilde yerini aldı. Arapçaorijinali elimizde olmayan bu eser günümüzde cebir konusunda yazılmış en eski Arapçakitap olarak da bilinmektedir. El-Harizmi'nin bu eseri ve o dönemdeki diğer eserlerinLatince çevirisiyle Avrupa Hint-Arap rakamlarıyla ilk kez tanışmış oldu.El-Harizmi'nin yaklaşık 825 yılında yazdığı Kitab al Muhtasar fil Hisab el Hind(Hint Rakamlarıyla Hesap), Hint sayma sisteminin IX. yüzyılda önce İslam dünyasında,daha sonra XII. yüzyılda Latince çevirileriyle Avrupa'da yayılmasını vesile olan eseroldu. Sıfır rakamının kullanıma girmesi Matematik dünyasında büyük bir çığır açmıştır.El-Harizmi'nin eseri Latince'ye çevrilerek sıfır rakamı diğer dokuz ayrı Hint-Araprakamla birlikte Avrupa'ya geçmiştir.Abbasiler döneminde Halife Mansur'dan başlayarak halefler bilimselçalışmalara çok büyük önem vermişlerdir. Harun Reşid, Beytülhikme (Bilgelik evi)olarak bilinen bir kütüphane ve çeviri merkezi kurmuştur. Özellikle Halife Me'mundöneminde burada yapılan çalışmalar beş yüz yıl boyunca İslam Dünyasının AltınÇağı'nın en önemli entelektüel merkezi haline gelmiştir. Burada büyük bilginler vefilozoflar yetişmiştir. Halife Me'mun döneminde çevirilere çok büyük önem verilmiştir.Antik Yunan, Hint, İran ve diğer uygarlıklardan eserlerin çevirisi Beytülhikme'deyapıldı. İşte bu yapılan çevirilerden biri olan Hintli Brahmagupta'nın199Brahmasphutasiddhanta'sının çevirisi ve el-Harizmi'nin çalışmalarıyla matematikdünyası rönesansı yaşanmıştır diyebiliriz.

Al-Khwarizmi, a scholar who worked in the House of Wisdom during the timeof Caliph Al-Ma'mun, learned the Indian figures from the translation ofBrahmasphutasiddhanta, the work of Indian Brahmagupta. Around 820 BC, he wrotehis book Al Kitab Al Jabr Wa'al Muqabelah ( On Algebra and Equation Calculation) byusing these figures. The Arabic word cebr was transmitted to the western languages asalgebra. In the middle of the 12th century, the book was translated in Latin as LiberAlgebra et-almucabala by Robert of Chester. The term algebra, as we use it today, hastaken its place in many languages. This work, that we do not have the original Arabicversion, is now known as the oldest Arabic book written on algebra. With thetranslation of Al Khwarizmi's book and other texts written in that period into Latin, itwas the first time that Europe met the Indo-Arabic figures.The book, Al Kitab al Mukhtasar fil Hisab Al-Hind, written by Al-Khwarizmi in825 spread the Hindu numeral system first in the Islamic World in the 9th century andthen in Europe with its Latin translations in the 12th century. The introduction of thenumber of zero made a big breakthrough in the world of mathematics. With thetranslation of Al-Khwarizmi's book into Latin, the number zero passed to Europe alongwith nine other Indo-Arabic figures.Since the Abbasid Caliph Al Mansur, successors attached great importance toscience works. The Caliph Harun al Rashid established a library and translation centerknown as the House of Wisdom. It has been the most important intellectual center of theGolden Age of the Islamic World for five hundred years, especially with the workscarried out here during the time of the Caliph Al-Ma'mun. Great scholars andphilosophers were educated in the center. Several works of Ancient Greek, Indian,Iranian and other civilizations were translated into Arabic in the House of Wisdom. Itcan be said that the world of mathematics lived its golden age with the translation of201Indian Brahmagupta's Brahmasphutasiddhanta and the studies of Al- Khwarizmi.