Ceza muhakemesi hukukunda adli kontrol

Abstract

Ceza muhakemesi boyunca, şüpheli veya sanığın kaçma veya delil karartma tehlikesinin önüne geçilmesinde tutuklama tedbirine alternatif çeşitli denetim ve gözetim araçları öngörülmüştür. Türk hukukunda adli kontrol olarak adlandırılan bu koruma tedbirleri, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun yürürlük tarihinden beri doktrinde eleştiri konusu olmuştur. Adli kontrol tedbirine ilişkin teorik eleştirilerin çoğunluğu tedbirin hukuki niteliğine ilişkindir. Bu nedenle çalışmanın ilk bölümünde, adli kontrol yükümlülüklerinin koruma tedbiri niteliği, devamındaysa tutuklamanın alternatifi olma iddiası incelenmiştir. Ayrıca birinci bölümde, tutuklamaya alternatif tedbirlere dair tarihsel sürece kısaca yer verilmiştir. Adli kontrol tedbirinin tutuklamayla ilişkisine paralel şekilde adli kontrol yükümlülükleri yoluyla müdahalede bulunulan temel hak ve özgürlükler başlığı altında seyahat özgürlüğü ve özgürlük ve güvenlik hakkına söz konusu tedbirler yoluyla ne şekilde kısıtlama getirilebileceği incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, adli kontrol kararının maddi ve şekli şartları, adli kontrol kararına itiraz, adli kontrol tedbirinin sona ermesi, denetimli serbestlik hizmetleri mevzuatına göre adli kontrol kararının yerine getirilmesi ve denetimi, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Çocuk Koruma Kanunu'nda adli kontrol tedbiri olarak öngörülen yükümlülükler konuları ele alınmıştır. Son olarak adli kontrol yükümlülüklerinin haksız uygulanması dolayısıyla doğan zararın tazmininde uygulamadaki gelişmelere yer verilmiştir.

During the criminal procedure, various control and surveillance tools are envisaged as an alternative to the detention in order to prevent the suspect or the accused from fleeing or the danger of blacking out evidence. These preventive measurements, which are called judicial control in Turkish law, have been the subject of criticism in the doctrine since the effective date of the Criminal Procedure Law No. 5271. Most of the theoretical criticisms regarding the judicial control are related to the legal nature of the measure. For this reason, in the first part of this study, the nature of the legal control obligations as a protective measure, and then the claim of being an alternative to detention are examined. In addition, in the first part, the historical process of alternative measurements to arrest is briefly mentioned. Parallel to the relationship between judicial control measure and detention, under the heading of fundamental rights and freedoms that interfere with judicial control obligations, it has been examined how the freedom of movement and the right to freedom and security can be restricted through these obligations.In the second part of this study, conditions of the judicial control decision, objection to the judicial control decision, the termination of the judicial control measure, the execution and supervision of the judicial control decision according to the probation services legislation, the judicial control measure stipulated in the Criminal Procedure Law and the Child Protection Law. measurements are discussed. Finally, the developments in practice in the compensation of damages arising from the unfair application of judicial control are given.