İhtilafın epistemolojisi ve dini çeşitlilik

Abstract

Son dönemlerde epistemolojide tartışılan önemli konulardan biri ihtilafproblemidir. İhtilaf problemi daha çok denk ihtilafı üzerinden tartışılmaktadır.Epistemik denk olan iki tarafın, ihtilafın farkındalığı sonrasında kendi inançları ile ilgilibir değişiklik yapıp yapmaması gerektiği sorusu bu tartışmalarda önemlidir. Bu soruya;uzlaşmacılık, kararlılık, toplam kanıt görüşü ve gerekçelendirmeci görüş adı altında dörtana cevap vardır. Bu tezde bu cevaplar yetersiz bulunup 'denk ihtilafında delile dayalıargüman' adında yeni bir argüman ortaya konulmuştur.Denk ihtilafı kapsamına giren bazı olgularıyla dini ihtilaflar, dini çeşitliliğidoğurmaktadır. Bizatihi dini çeşitliliğin kendisinin ve dini ihtilafların, dini inancımızınepistemolojik statüsü aleyhine bir durum teşkil edip etmeyeceği dini epistemoloji içinbir diğer tartışma konusudur. Bu tezde hem 'delile dayalı argüman' kullanılarak hem deçeşitli epistemolojik gerekçeler öne sürülerek dini çeşitliliğe ve dini ihtilaflara rağmendini inancımızın rasyonel olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.Bu tez iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ihtilafın epistemolojisi ile 'denkihtilafında delile dayalı argüman'ımızı; ikinci bölümde ise dini çeşitlilik ve diniihtilafları ele aldık.

In recent years, one of the important issues discussed in epistemology is theproblem of disagreement. The epistemology of disagreement is mostly discussedthrough peer disagreement. The question of whether two epistemic peers should make achange in their beliefs after awareness of the disagreement is important in thesediscussions. To this question; there are four main answers: conciliationism,steadfastness, total evidence view, and justificationist view. In this thesis, I found theseanswers insufficient and put forward a new argument, which i named as 'the evidencebased argument in peer disagreement'.Religious disagreements, with some of its cases that fall within the scope of peerdisagreement, cause religious diversity. Whether religious diversity itself and religiousdisagreements will detract from the epistemological status of our religious belief isanother matter of debate for religious epistemology. I have demonstrated that ourreligious belief is rational despite religious diversity and religious disagreements, bothby using my argument and by putting forward various epistemological reasons.This thesis consists of two parts. In the first part, i handled the epistemology ofdisagreement and my 'evidence-based argument in peer disagreement'; in the secondpart, i handled religious diversity and religious disagreements.