Rus edebiyatında `Altmışlılar Kuşağı` yeni şiir sanatı ve Yevgeniy Aleksandroviç Yevtuşenko'nun liriği

Abstract

20. yüzyılın ilk yarısında hayata geçirilen, Sovyet ideolojisinin kültür ve sanat alanlarında faaliyet göstermesi ve bu alanların merkezi kontrol altına alınması olarak açıklayabileceğimiz `sosyalist gerçekçilik` tasarısı ile edebiyat, sanat ve sinema gibi ülkedeki tüm yaratıcı faaliyetlere otorite odaklılık getirilmiştir. Uygulanan yaptırımlar, Rus yazar ve şairlerin kişisel-sanatsal kaderini olumsuz yönde etkilemiştir. 1953 yılı Mart ayı itibariyle tahakkümün ortadan kalkmış olması, 1950'lerin ortasından 1960'ların sonuna kadar sürecek olan `çözülme dönemi`nin ve görece özgürlük faaliyetlerinin başlamasına ortam sağlamıştır. Kısa ve devamlılığının öngörülemediği bir dönem olan `çözülme dönemi`, faaliyetleri 50'li yıllarda başlamış olan `Altmışlılar Kuşağı` ile iç içe geçmiştir. `Altmışlılar Kuşağı` oldukça farklı alanlarda faaliyet gösteren çok sayıda kişi ile temsil edilir. Edebiyatçılar ve bilhassa şairler bu kuşağın en aktif ve popüler kesimini oluşturmuştur. `20. Kongre'nin Çocukları` olarak da adlandırılan `Altmışlılar Kuşağı` keskin ve korkusuz yayınlarla şiirin yeniden canlanmasını sağlamıştır. Düşüncelerinin temelinde sosyalizmin, özgürlük, eşitlik ve dayanışma ile sentezi bulunan kuşak, ülkenin kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Çalışmada 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra edebi arenada boy gösteren `Altmışlılar Kuşağı`nın şiir sanatı, `büyük şairler dörtlüsü` olarak şiirleri sahnelere ve sokaklara taşıyan Ye.Yevtuşenko (1932-2017), R.Rojdestvenskiy (1932-1994), A.Voznesenkiy (1933-2010) ve Bella Ahmadulina (1937-2010)'nın bireysel stilleri bağlamında ele alınmıştır. Grubun en önemli temsilcilerinden Ye.Yevtuşenko'nun 1953-1965 yıllarını kapsayan erken dönem şiirleri ideoloji ve politika, savaş, kadın ve aşk, doğa, anavatan, manevi problemlerin çözümü ile insan ve toplum motifleri çerçevesinde incelenmiştir. Şairin şiirlerinin yanı sıra yine erken dönemde kaleme aldığı Zima Kavşağı (Stantsiya Zima, 1955) ve Bratsk HES (Bratskaya GES, 1965) poemaları da tema bağlamında çalışmaya dahil edilmiştir. Eserlerin ortaya çıktıkları dönem ile esas çıkışlarını belirleyen toplumsal şartlar ve şairin yaratıcılığında belirleyici rolü üstlenen faktörler estetik bütünlük ekseninde açıklanmaya çalışılmıştır. Yevtuşenko'nun, `şiire layık olmayan konu yoktur` düsturuyla yaşamasını, yalnızca genel normlara ve geleneklere bakmadan, sosyal içgüdülerine ve zevklerine dayanarak eserlerini kaleme almasını, edebi faaliyetlerin yanı sıra senarist, aktör, yönetmen ve fotoğrafçı kimliğiyle de adından söz ettirmesini, Rus edebiyatına ve kültürüne muazzam katkısı ile ifade etmek yerinde olacaktır.

The `socialist realism` proposal, which can be explained as the activity of the Soviet ideology in the fields of culture and art, and the central control of these fields, was implemented in the first half of the 20th century, and all creative activities in the country such as literature, art and cinema were brought to an authority-oriented approach. The imposed sanctions affected the personal-artistic fate of Russian writers and poets negatively. The disappearance of domination as of March 1953 proved a field for the start of the period of `thaw` and the relatively freedom activities that would last from the mid-1950s to the end of the 1960s. The `thaw period`, which was a short and unpredictable period, was intertwined with `The Generation of Sixtiers` whose activities started in the 50s. `The Generation of Sixtiers` is represented by a large number of individuals operating in a wide variety of fields. Literarors and especially poets constituted the most active and popular part of this generation. `The Generation of the Sixtiers`, also called the `Children of 20th Congress`, brought about the revival of poetry with sharp and fearless publications. The generation, whose ideas were based on the synthesis of socialism with freedom, equality and solidarity, contributed to the development of the country. In the thesis is discussed the poetry of the `Sixtiers`s, who appeared into the literary arena after the second half of the 20th century and brought poems to the stage and streets as the `great poets quartet`. The new poetry practiced by this generation has been evaluated in the context of individual styles of Ye.Yevtushenko (1932-2017), R.Rozhdestvensky (1932-1994), A.Voznesensky (1933-2010) and Bella Akhmadulina (1937-2010). One of the most important representatives of the group Ye.Yevtushenko's early period poems, covering the years 1953-1965, were examined within the context of ideology and politic, war, woman and love, nature, homeland, the solution of spiritual problems, and human and society motifs. In addition to the poems, the poetries of Ye. Yevtushenko Zima Junction (Stantsiya Zima, 1955) and Bratsk Station (Bratskaya GES, 1965), which were written in the early period, are also included in the study in the context of the theme. Within this context the period in which the works occured and the social conditions, that determine their main emerge and the factors that play a decisive role in the creativity of the poet have been tried to be explained on the axis of aesthetic integrity. Ye. Yevtushenko lived by the motto `There is no subject that is not worthy of poetry` and wrote his works based only on his social instincts and tastes, without considering general norms and traditions. In addition to his literary activities, as a screenwriter, actor, director and photographer, it would be appropriate to express with his enormous contribution to Russian literature and culture.