Feminizmin doğa bilimleri ile buluşması: Kuantum felsefesinden yeni materyalizm ve insan-sonrasına (post-human) eleştirel bir okuma

Abstract

Feminist hareket içindeki teorik çalışmalar, başından beri felsefeyle ilişkili olmuştur. Bu tezinkonusu, önce Kuantum felsefesinin Edimsellik, Belirlenimsizlik ve Dolanıklılık İlkelerininDeleuzyen varlık felsefesi dolayımıyla, queer teoriyle kurduğu paralellikleri ortaya koymak; sonraKuantum felsefesinin bu ana ilkeleri ile 'İnsan-sonrası Feminizm'in felsefi temellerininparalelliklerini göstermektir. Kunatum felsefesi, Queer teori ve İnsan-sonrası ilişkisi en son kertedeYeni Materyalist feminist teoriyi bir eko-eleştiriye dönüştürmüştür. Bu eksende tezde önce,Kuantum felsefesinin bahse konu üç prensibi tanıtılmış, akabinde bu prensiplerin Deleuzyen varlıkfelsefesini hangi kavramsal araçlarla etkilediği ortaya konmuştur. Bu yapılırken, Deleuzyenfelsefenin Kuantum felsefesine yakınsadığı alanlar serimlenmiş, Deleuze'ün queer teoriye zeminhazırlayan özgün felsefesi Kuantum felsefesi temelinde irdelenmiştir. Deleuzyen varlık felsefesininKuantum felsefesinden etkilenim hattı takip edilerek bu hattın İnsan-sonrası Feminizmin temelargümanları ile olan paralelliği ortaya konmuştur. Tezde Yeni Materyalist feminist ontolojininköklerinin Kuantum fiziğinden beslendiğini; 20 yüzyılın başından bu yana Kuantum fiziği iledeğişen doğa bilimleri paradigmasının temkinli ama kararlı adımlarla felsefe dünyasını etkilediğini;felsefedeki bu etkinin akabinde feminist teoriyi etkilediğini; buradan yola çıkarak Kuantumfiziğinin çok disiplinli, kapsayıcı ve bütüncül Yeni Materyalist bir feminist teori geliştirdiğini;Gilles Deleuze, Rosi Braidotti, Donna Haraway ve Karen Barad hattını takip ederek anlatıyorum.Barad'ın, Kuantum fiziğine dayandırdığı ve maddenin bir fenomen olarak var olduğunu iddia ettiğiteorisi `faili gerçekçilik` kavramına temas ediyorum. Barad'ın, Bohr'un atom modelini feminizmenasıl taşıdığına dair bir çerçeve sunuyorum. Beşerî bilimler ve doğa bilimlerinin ilişkilerinivurgulayan Yeni Materyalizm'i tanıtıyor, disiplinler-arası bir yönelime işaret eden bu akımla sosyalbilimlerin hümanist dualitelerinin nasıl alaşağı edildiğini izah ediyorum. Kuantum felsefesindenetkilenen bu yeni feminist alanın kısa sürede ekoloji ile rezonansa geçtiğini ortaya koyuyorum.

Theoretical work within the feminist movement has been associated with philosophy from thebeginning. The subject of the thesis is first to demonstrate the resemblances between the principlesof Performativity, Indeterminacy, and Entanglement in Quantum philosophy with basic principlesof queer theory through Deleuzian ontology; then to show the similitudes between these mainprinciples of Quantum philosophy and the philosophical foundations of 'Post-human Feminism'.Quantum philosophy, queer theory, and the post-human relationship eventually altered the NewMaterialist feminist theory into an eco-criticism. In this axis, the three principles of Quantumphilosophy are presented in the thesis, and then the conceptual means by which these principlesinfluence Deleuzian ontology are displayed. While doing this, the areas where Deleuzianphilosophy converges to Quantum philosophy were revealed, and Deleuze's original philosophythat laid the groundwork for queer theory was analyzed based on Quantum philosophy. The line ofinfluence of Deleuzian ontology from Quantum philosophy has been followed. The parallelism ofthis line with the basic arguments of Post-human Feminism has been revealed. In the thesis, it isstated that Quantum physics feeds the roots of the New Materialist feminist ontology. Since thebeginning of the 20th century, the paradigm of natural sciences, which has changed with Quantumphysics, has influenced the world of philosophy with cautious but determined steps. This impact inphilosophy subsequently affected feminist theory. Quantum physics has developed amultidisciplinary, inclusive, and holistic New Materialist feminist theory. I explain this byfollowing the line of Gilles Deleuze, Rosi Braidotti, Donna Haraway and Karen Barad. I touch uponthe concept of `agential realism` Barad's theory, which is based on Quantum physics and claimsthat matter exists as a phenomenon. I suggest a framework for how Barad brings Bohr's model ofthe atom to feminism. I introduce New Materialism, which highlights the relations between thehumanities and natural sciences, and I explain how the humanist dualities of the social scienceshave been overthrown with this trend, which points to an interdisciplinary orientation. I expose thatthis new feminist field, influenced by Quantum philosophy, resonated with ecology in a short time.